Społeczeństwo / Idee / Historia Archives - Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

John Harris proponuje coś więcej niż intelektualną prowokacj...

Humanistyka odklejona od nauki to największe nieszczęście, jakie może się przydarzyć ludzkości. Metafizyczne dogmaty narzucone ludzkiej myśli to prosta droga to zniewolenia i zabicia wolności badań naukowych. To nie je...

[4.05.2021]
O problemach i przeszłości/przyszłości miast

Mam w prywatnym słowniku złośliwie nazwaną odmianę „paździerzy historycznych”, czyli książek, które obfitują w pożyteczne informacje, lecz pisane są językiem wybitnie suchotniczym i stylem dalekim od tego, czego można si...

[26.04.2021]
Łabędzi śpiew, albo ostatnia wiosna genseka

Daremna reanimacja Wiosna 1991 roku dla ostatniego sekretarza KC KPZR i jedynego prezydenta ZSRR, Michaiła Gorbaczowa, rozpoczęła się fatalnie. Dramatyczne wydarzenia z początku roku – wyprowadzenie czołgów na wileńskie ...

[12.04.2021]

Bezbronna ofiara reform – rzecz o polskiej szkole

Pośród wielu dziwnych (czasami przerażających) cech charakteryzujących kolejne pokolenia polskich polityków warto zwrócić uwagę na ich bezkrytyczną wiarę w możliwość ukształtowania „nowego modelu człowieka” poprzez zmian...

[7.04.2021]

Nocne miasta czytanie

Tak jak w życiu zdarzają się chwile, uczucia, zjawiska nie do opisania, tak w nauce istnieją takie obszary, które z trudem poddają się badaniu. Narzędzia takie jak metodologia czy aparat pojęciowy tylko utrudniają sprawę...

[29.03.2021]

Stella i Salomea – na wieczność całą

Książkę Joanny Podolskiej poświęconą ludziom i miejscom związanym z łódzkim gettem otwiera cytat z „Pieśni o zamordowanym żydowskim narodzie” Icchaka Kacenelsona – „Pamiętasz wszystko…/ wiem, że pamiętasz/ na wieczność c...

[15.03.2021]

Jerzy Giedroyc – prezydent Republiki Epistolarnej

Słusznie zauważył lord Byron, że dzięki listom możemy się jednocześnie cieszyć samotnością i dobrym towarzystwem. Opublikowany niedawno nakładem Wydawnictwa UŁ wybór korespondencji Jerzego Giedroycia z historykami i świa...

[22.02.2021]

Pytania otwarte

Karl Popper, wybitny metodolog nauki powiedział kiedyś, że „jednym z największych osiągnięć filozofa jest dostrzeżenie zagadki, problemu, paradoksu, z którego dotąd nie zdawano sobie sprawy. Jest to osiągnięcie większe n...

[15.02.2021]

O pytaniach i zadawaniu pytań, czyli o… myśleniu pytajnym

Książka Myślenie pytajne. Teoria i kształcenie to specyficzne studium myślenia pytajnego i warunków, w jakich ono się ujawnia, rozwija i wzbogaca. Skrótowo można przyjąć, że pytanie jest formą poszukiwania określonych in...

[21.12.2020]

Kręta i trudna droga do wolności

Jadwiga Staniszkis w gorzkim wprowadzeniu do polskiego wydania Samoograniczającej się rewolucji, zadała intrygujące pytanie: „Dziś, oddając do lektury tę książkę – pytam: czemu nie udało się wprowadzić w życie solidarnoś...

[11.12.2020]

Włącz myślenie

Zawsze, gdy przychodzi mi rozmawiać z uczniami o Ferdydurke Witolda Gombrowicza, robię sobie rachunek sumienia. Zadaję pytanie, ile jest we mnie Pimki, a ile Bladaczki? Jakiej części ich sposobu myślenia nie zdołałem w s...

[16.11.2020]

Kochające (się) matki Polki

Wielbicielki prozy Margaret Atwood mogą już śmiało zakrzyknąć: „a nie mówiłyśmy, Polska jest Gileadem Europy!”. Nie będzie to okrzyk satysfakcji, lecz gniewu i przerażenia. W czasach, gdy wola macierzyństwa stała się prz...

[2.11.2020]

Utracone złudzenia – Łódź w czasach dogmatycznego socjalizmu

Przeżyłem w tym utopijnym projekcie większą część swojego dorosłego życia. Marzenie o systemie doskonałym, a przynajmniej doskonalszym od tego, w jakim realnie żyjemy, towarzyszyło ludziom od wielu wieków. Wystarczy przy...

[26.10.2020]

Nie bójcie się Niedźwiedzia – to tylko symbol

Dychotomia groźnych mocarstw „Niemcy versus Rosja” wydaje się iście polskim zjawiskiem. Podział ten rzutuje również na obecne postrzeganie polityki przez Polaków – jeśli nie globalnej, to co najmniej europejskiej. Żadn...

[21.10.2020]

Kłopoty z Niedźwiedziem

Są barwni. I niepokorni. Anna Politkowska pisze, że sama nie wie, dlaczego poświęca tak wiele czasu Putinowi; ten ma przecież „nieciekawą osobowość podpułkownika” i zdaje się mówić po chamsku: „Myśleliście sobie, że jest...

[6.10.2020]

Szkoła wstydu

Jak czują się ludzie, którzy wysyłają nauczycielowi j. polskiego smsy, mejle, wiadomości poprzez Messengera czy WhatsAppa? Oczywiście nie zawsze, oczywiście nie wszyscy, ale niemała część osób odczuwa wówczas wyraźny lęk...

[14.08.2020]

Mapa poszukiwaczy prawdy

Zaiste Polska to raj na Ziemi. No, może nie dla wszystkich. Jednak na pewno jest Eldorado dla tropicieli błędów logicznych, wewnętrznych sprzeczności i kwadratur koła. Co ciekawe, nie przeszkadzają one w tym, by życie po...

[10.08.2020]

(O)powieść o prawdzie

Kulturowa opresja, w jakiej znalazło się współczesne myślenie o prawdzie, niekwestionowany kryzys pojęcia prawdy, którego treść uległa wyraźnej erozji, dowodzą tego, jak bardzo pozycja tego pojęcia została zachwiana. Sta...

[27.07.2020]

Odległe wczoraj, dalekie jutro – czas głęboki Schellenberga

W jaki sposób zastosowanie sceptycznej perspektywy czasu głębokiego w oglądzie rzeczywistości zmienia naszą percepcję natury ludzkiej – tego, czym/kim jesteśmy? Zacznę od przywołania pewnego obrazu. Moje pierwsze skoj...

[20.07.2020]

Wanda – kaliber 6,35

Cudem ocalali wracali do miejsc, w których się urodzili i gdzie mieszkali. Z nadzieją, że odnajdą swych bliskich i rzeczy, jakie pozostawili. Nie czekano na nich. Brak było powitań i okrzyków radości. „To ty żyjesz?” – p...

[13.07.2020]

W obronie ideologii

„Prawa człowieka to nie ideologia” – takie hasło robiło ostatnio furorę w mediach społecznościowych. Jako jedna z popularniejszych nakładek na zdjęcie profilowe stało się znakiem sprzeciwu wobec dehumanizujących wypowied...

[9.07.2020]

Współzależność Stanów Zjednoczonych i Europy

Relacje między państwami Starego Kontynentu a Stanami Zjednoczonymi przez lata ulegały różnym modyfikacjom. Kontakty na linii Europa-USA od wieków przebiegały na wielu płaszczyznach. Dziś dominująca pozycja Waszyngtonu n...

[6.07.2020]

Jak się robi sztuczny umysł?

W ostatnim czasie giganci technologiczni demonstrują coraz to nowsze przykłady fascynujących osiągnięć sztucznej inteligencji, a w szczególności uczenia maszynowego – obecnie najmocniej rozwijającej się części tej dziedz...

[29.06.2020]

P Street

Ostatnie 120 lat w historii świata były prawdziwym rollercosterem uruchomionym bez żadnych hamulców bezpieczeństwa. Dwie wojny światowe, całkowite przemodelowanie struktur społecznych w Europie Środkowej, podbój kosmosu ...

[22.06.2020]

Nowe pogranicza religii i nauki

W sierpniu 2000 roku prefekt Kongregacji Nauki Wiary kardynał Josef Ratzinger ogłosił dokument Dominus Iesus stanowiący „deklarację o jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła”. Innymi słowy, Kościół...

[8.06.2020]

Mają na nas nowy zamach…

…znani łódzcy historycy Rafał Stobiecki i Sławomir Nowinowski przy czynnym współudziale Anny Brzezińskiej i Mileny Przybysz-Gralewskiej oraz Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego. Zamach to brzemienny w skutki – na humanist...

[1.06.2020]

Całe moje życie

Mogę powiedzieć, że uniwersytet to całe moje życie. Zaczęło się od marzeń. Gdy jako dziecko spacerowałam z moimi psami ulicą Narutowicza, gdzie mieszkałam, a także pobliską Uniwersytecką czy Matejki, i mijałam miejsca zw...

[25.05.2020]

Mój uniwersytet

Czy można odczuwać dumę z historii uczelni, która istnieje dopiero od 75 lat, kiedy porówna się jej trwanie z najstarszymi uniwersytetami w Europie? Kilka przykładów: Uniwersytet w Bolonii powstał w roku 1088, kiedy Po...

[25.05.2020]

O Matce tylko dobrze… zasłużenie

Jesteśmy szczęściarzami – mam na myśli nas: naukowców, badaczy, dydaktyków, pracujących na Uniwersytecie Łódzkim. Poświęcamy się naszym pasjom i zainteresowaniom, a do tego… dostajemy za to pieniądze. Nie jesteśmy w sytu...

[25.05.2020]

Długa droga stowarzyszeń sportowych w Polsce

Sportowa Łódź ma bardzo długą i ciekawą tradycję. Mnóstwo wyśmienitych zawodników, oddanych idei działaczy, legendarnych spotkań oraz wiele inspirujących historii. Nie zawsze było jednak kolorowo. W poprzednich stuleciac...

[11.05.2020]

Trzy kolory

Złoty Łódź mimo nadania jej już w 1423 roku przez króla Władysława Jagiełłę przywilejów miejskich, długo musiała czekać na swoje „przebudzenie”. Ciekawe, że w 1794 roku zamieszkiwało ją zaledwie około 250 osób (niektóre ...

[28.04.2020]

Łódź w stalinowskich czasach

Miałem sześć lat, kiedy umarł Stalin. Płakałem. Bohater baśni totalitarnej okazał się bezradny wobec śmierci. Od dawna wiem, że byłem, jak miliony dzieci w tamtych czasach, niewinną ofiarą ideologicznej indoktrynacji pro...

[20.04.2020]

Republika Nowogrodzka. Rzecz o demokracji na Rusi

Legenda Republiki Nowogrodzkiej (ros. Новгородская республика lub Новгородская земля), istniejącej w latach 1136-1478, od zawsze zachwycała historyków, artystów, polityków. Na przestrzeni wieków to miasto-państwo mogło p...

[14.04.2020]

Arabska Wiosna oczami ekspertów

Niemal dziesięć lat temu na terenie Bliskiego Wschodu i Afryki doszło do wydarzeń, które na międzynarodowej scenie określano Przebudzeniem, Rewolucją czy — przede wszystkim — Arabską Wiosną. W krótkim odstępie czasu na t...

[30.03.2020]

Samuel Scheffler – co po nas?

Problematyka choroby, starości i śmierci czy życia po śmierci stała się we współczesnej kulturze tematem tabu. Większość z nas wytworzyła strategie neutralizujące czy znieczulające ich obecność w naszym życiu. Ciężko c...

[25.03.2020]

Coaching a cywilizacja przyszłości

Uczenie się dorosłych nie zawsze jest związane z odczytywaniem i zapamiętywaniem spisanej wiedzy, wiedzy książkowej. Uczymy się bazując na doświadczeniach życia codziennego, a proces stawania się, jak dowiedli to symboli...

[17.03.2020]

Przez sztukę w głąb siebie – arteterapia dzieci i młodzieży

„Jedyna godna rzecz na świecie: twórczość, A szczyt twórczości to tworzenie siebie.” Leopold Staff Współczesny świat stawia przed człowiekiem niezliczoną ilość wyzwań i wygórowanych oczekiwań, niekoniecznie dając mu na...

[2.03.2020]

Dlaczego warto oglądać filmy postapokaliptyczne?

Odliczanie do nowego roku nie mogło zagłuszyć drugiego, jeszcze cichego – ale coraz bardziej natarczywego – odliczania. Puszczony w ruch na fali zimnowojennego zagrożenia Zegar Zagłady da się słyszeć coraz bardziej wyraź...

[17.02.2020]

To stan umysłu

Grembach nie istnieje! Nie istnieje na starych planach miasta, nie istnieje w dawnych dokumentach, nawet etymologia słowa „Grembach” trudna jest do ustalenia. Niewykluczone, że ma ona coś wspólnego z niemieckimi osadnika...

[31.01.2020]

Smutna miłość Narcyza

Wielu z nas wie, również z osobistego doświadczenia, jak trudno jest osiągnąć pozytywną samoakceptację, nie popadając w pychę, próżność i samouwielbienie z jednej strony oraz zbytnią pokorę i brak szacunku do siebie z dr...

[24.01.2020]

Wielość Reformacji

Niewielkich rozmiarów książka Petera Marshalla, Reformacja, stara się objąć całość zjawisk składających się na dzieje Reformacji w ich zróżnicowaniu niepoddającym się łatwo klasyfikacjom i generalizacjom. Autor opisuje...

[21.01.2020]

John Hick – religia pojednana z nauką

John Hick (1922-2012) to jeden z najciekawszych teologów chrześcijańskich XX wieku. Bez przesady można powiedzieć, że przywrócił chrześcijaństwu powagę w jego konfrontacji z nauką. Jeśli komuś można przypisać autorstwo p...

[8.01.2020]

O „Wariacjach”

Książka zrodziła się z przypadku, w momencie, w którym planując artykuł, zdałem sobie sprawę, że zebranych materiałów jest na tyle dużo, że warto pokusić się o ich zebranie w większej formie. W tym kontekście mogę pow...

[19.12.2019]

Pamięć domu, pamięć uczelni, pamięć miasta

Z wielkim przejęciem czytałem przez kilka ostatnich dni książkę Adrianny Szczerby Dom uczonych. Kamienica przy ul. Uniwersyteckiej 3 w Łodzi w latach 1945-2017, opublikowaną w tym roku przez Wydawnictwo Uniwersytetu Łódz...

[18.12.2019]

Tekst, który kłamie

Fake news to pojęcie ze wszech miar osłuchane. Różnie się je definiuje. Np. jako treść medialną, która nie jest prawdą, ani też kłamstwem, bo zawiera jednak fragmenty prawdziwe. To rozmycie (w istocie oksymoron) sprawia,...

[17.12.2019]

Kuchnia – serce i żołądek

Pomieszczenie, w którym najczęściej zbiera się cała rodzina. Najbardziej funkcjonalne, praktyczne, najcieplejsze. W historii pełniło funkcję kulinarną, ale także gospodarczą, higieniczną i obrzędową. Kuchnia to zatem wdz...

[2.12.2019]

Okiełznać stres, czyli czego ważnego dorośli mogą nauczyć dz...

Szybko, dużo, mocno – to trzy określenia, które chyba najlepiej opisują realia współczesnego świata i wyzwania, jakie stawia on przed człowiekiem. Pospieszne tempo życia, wszechobecny konsumpcjonizm, nieustanna potrzeba ...

[15.11.2019]

Łódź drugą stolicą Polski?

Półtorej godziny, 133 km i ponad 10 tysięcy pasażerów PKP dzieli i łączy na co dzień dwie stolice — aglomeracji łódzkiej i państwowej. To tylko ułamek dotychczasowych relacji Łodzi z Warszawą oraz powiązań, które w odpow...

[6.11.2019]

Humanitarne mocarstwo: kanadyjska polityka zagraniczna

Justin Trudeau i Stephen Harper — trudno wyobrazić sobie dwóch bardziej odmiennych polityków. Ten pierwszy to liberał, frankofon, przedstawiciel „kanadyjskiej arystokracji”, syn najbardziej popularnego premiera tego kraj...

[30.10.2019]

Wyprawy w wielkim mieście

Jednym z zagadnień coraz częściej dyskutowanych w przestrzeni publicznej jest starzenie się społeczeństwa. Żyjemy coraz dłużej, a to sprawia, że wzrasta liczba osób starszych. I niezależnie od tego, jak będziemy seniorów...

[14.10.2019]

Krótkie wprowadzenie do islamu

„Zwięzłość – pouczał wybitny anglo-amerykański eseista i krytyk Christopher Hitchens – jest przereklamowana”. Wyczerpanie tematu uzyskuje się zwyczajowo za cenę wyczerpania czytelników. Innymi słowy: trzeba mieć odwagę b...

[16.09.2019]

Zrozumieć litewskich Polaków

Agenci Kremla, ludzie Moskwy, kryptosowieciarze, wrogowie niepodległej Litwy, zawada dla polsko-litewskiego porozumienia, ale także semper fidelis, obrońcy polskości, Polacy, których pozostawiła ojczyzna. Choć mało kto, ...

[13.08.2019]

Filozofia w czasach hodowli przemysłowej

Jacques Derrida — chyba w jednym z wywiadów — zasugerował, że kwestia naszego stosunku do zwierząt jest jednym z najważniejszych problemów, którymi powinna się zajmować współczesna filozofia, zwłaszcza w czasach hodowli ...

[12.08.2019]

Legionista, socjalista, memuarysta

Powiada się, że dzieje plemion wtedy zaczynają interesować historyków, gdy stają się częścią dziejów powszechnych: jak Germanie w lesie teutoburskim. Podobnie ma się rzecz z losami stronnictw i partii politycznych, wszel...

[2.08.2019]

Książka o wojsku (ale nie tylko)

W serii wydawniczej “100 Lat Niepodległości”, poświęconej polskim, dramatycznym bądź radosnym, przygodom z wolnością w minionym stuleciu – programowej mozaice, w której znalazły się już książki z historii społecznej, gos...

[24.07.2019]

Razem z prezydentem! Dalej destabilizować Europę

Haniebne głosowanie większości zachodnioeuropejskich delegacji nad przywróceniem Federacji Rosyjskiej pełni prawa głosu w Zgromadzeniu Parlamentarnym Rady Europy – wbrew faktowi aneksji Krymu, wciąż trwającej wojny w Don...

[27.06.2019]

Inicjacja w Bagnie Smutku, czyli bardzo osobiście o myśleniu...

Jest taka scena w Niekończącej się opowieści, w której koń wojownika Atreyu tonie w Bagnach Smutku. Słynny dramat fantasy Wolfganga Petersena to jedna z moich ulubionych filmowych lektur dzieciństwa. Z uporem i entuzjazm...

[17.06.2019]

(Nie)codzienna rewolucja

Każda z epok ma swój udział w formowaniu rzeczywistości. Czasem jest to tylko drobna korekta, zmiana szyldów i nazw. Innym razem dynamika zdarzeń objawia się krwawą, rewolucyjną rzezią – zawsze był to początek unieważnia...

[14.06.2019]

Emocje w zdjęciach zaklęte

Fotografie dostarczają informacji o miejscach, zdarzeniach i postaciach, które na nich utrwaliliśmy. Coraz więcej osób jednak zdaje sobie sprawę, że mogą one zwierać również niezmiernie ważne komunikaty na temat ludzkich...

[5.06.2019]

Prawo i prawnicy wobec Niepodległości

Odrodzenie polskiej państwowości, które miało miejsce przeszło sto lat temu, oznaczało wskrzeszenie polskich instytucji i praw oraz afirmację faktu, że o ich kształcie powinni decydować sami Polacy. Zadanie, przed któr...

[27.05.2019]

Ponieważ jesteś tego warta

Lustereczko, powiedz przecie Simona Blackburna rzeczywiście jest lustrem. Dawno nie czytałem książki, która tak wieloaspektowo odzwierciedlałaby współczesność – chwytała ducha czasów obecnego w pozornie zwyczajnych gesta...

[6.05.2019]

Babilon w szwedzkim Södertälje, czyli o tym jak bliskowschod...

Szwedzka polityka migracyjna wzbudza w Polsce wiele kontrowersji. Uproszczony przesiąknięty stereotypami przekaz od czasu do czasu potrafi rozgrzać emocje nad Wisłą. Szczególnie silnie oddziałują proste reportaże ze Szwe...

[4.03.2019]

Spór o średniowiecze

Trudno oprzeć się wrażeniu, że średniowiecznicy cieszą się znacznie większym uznaniem niż samo Średniowiecze. W końcu wielu spośród najzdolniejszych badaczy w cechu historyków zajmowało się właśnie tą epoką. Gdy jednak...

[6.02.2019]

Hajpuję antyk!

W ostatnim odcinku Tygodnika Kulturalnego, flagowego programu TVP Kultura, prowadzący Jacek Wakar i jeden z gości, krytyk teatralny, Przemsław Skrzydelski pokłócili się z resztą dyskutantów o książkę nie tylko popularnej...

[23.01.2019]

Ludzi ciągnie do tajemnic

Konspiracja i tajne organizacje rozpalają wyobraźnię i budzą dreszczyk emocji do tego stopnia, że udało im się zdominować popkulturę. Nicolas Cage wykrada Deklarację Niepodległości, bohaterowie kolejnych książek Dana Bro...

[17.01.2019]

Bruno Kreisky – lekcja Europy Środkowej

Philippe Sands, autor bestsellerowej East West Street (wydanej w Polsce pod tytułem Powrót do Lwowa), powiedział w jednym z wywiadów, że pisanie opowieści o Herszu Lauterpachcie oraz Rafale Lemkinie nauczyło go patrzeć n...

[15.01.2019]

Mit świadomego ja

“W tej książce będę starał się przekonać was, że coś takiego, jak jaźń nie istnieje”. Tak zaczyna się wydana niedawno w polskim przekładzie głośna książka Thomasa Metzingera Tunel Ego. Tematyka sugeruje rozprawę naukową ...

[20.12.2018]

Szczęśliwe dzieci – mocna Polska

Zastanawiałam się, jak zacząć ten wpis. Wygrała wersja: książka Joanny Sosnowskiej Z dziejów opieki społecznej w Polsce międzywojennej. Półkolonie letnie w Łodzi to pozycja obowiązkowa dla polityków, samorządowców, osób,...

[17.12.2018]

Za nauką i religią

Książka Thomasa Dixona Nauka i religia wydana w serii “Krótkie Wprowadzenie” jest jednocześnie krótkim ostrzeżeniem. Pokazuje niebezpieczeństwa, jakie mogą się pojawić, gdy traktujemy naukę zbyt religijnie, a religię zby...

[30.11.2018]

Jak chcemy pamiętać?

Zrozumienie XX-wiecznej historii Polski nigdy nie było prostą sprawą. Tempo wydarzeń i ich mnogość, niejednoznaczni bohaterowie i ich zróżnicowane motywy potrafią przysporzyć o ból głowy nie tylko uczniów szkół średnich,...

[8.11.2018]

“Od Hookera do Benthama”, czyli panorama angielskiej myśli p...

Od Hookera do Benthama, taką panoramę angielskiej myśli ustrojowej prezentuje w swojej nowej publikacji prof. Tomasz Tulejski. Gdyby za cezury przyjąć nie nazwiska, ale daty, widać byłoby wyraźnie, że mówimy tu o więcej ...

[26.09.2018]

Ucz i oceniaj mądrze

W klasie pełnej indywidualności dobór odpowiednich metod nauczania ma kluczowe znaczenie dla postępów uczniów w przyswajaniu wiedzy. Jak pomóc humaniście zrozumieć przebieg procesów chemicznych, a umysłowi ścisłemu zinte...

[7.09.2018]

Mądrość w perspektywie pedagogicznej

Seria publikacji pod nazwą „Edukacja dla Mądrości” to cykl popularyzujący specyficzne przesłanie pedagogiczne – wspieranie w procesie i instytucjach edukacyjnych rozwoju mądrości. Seria ta z jednej strony wpisuje się w d...

[3.09.2018]

Jak żyć w XXI wieku

Długo zaniedbywane i odsuwane na margines pytanie, co może sprawić, żeby nasze życie było godne przeżywania, wysuwa się teraz na pierwszy plan jako jedno z najważniejszych wyzwań naszego stulecia Istnieje pewna subteln...

[6.08.2018]

Opowieść o piekle

Statystyki są porażające. W 2017 roku odnotowano prawie 70 000 aktów przemocy wobec kobiet, dokonanych przez ich najbliższych — mężów i partnerów, rzadziej teściów czy rodziców. Szacuje się, że co roku kilkaset Polek umi...

[19.07.2018]

Izraelsko-palestyński węzeł gordyjski

Podjęta w grudniu 2017 roku decyzja prezydenta USA, Donalda Trumpa, o uznaniu Jerozolimy za stolicę Izraela i przeniesieniu tam ambasady Stanów Zjednoczonych sprowokowała poważne wewnętrzne napięcia w samym państwie izra...

[13.07.2018]

Dyplomacja sportowa a Mundial w Rosji

Piłkarski mundial w Rosji wkracza w decydującą fazę. Od połowy czerwca do połowy lipca 2018 roku oczy całego świata zwrócone są właśnie na Rosję. Według źródeł rosyjskich organizacja piłkarskich mistrzostw świata kosztow...

[11.07.2018]

NOWA HUMANISTYKA

W dniach 26-27 kwietnia na Wydziale Filologicznym UŁ odbywać się będzie konferencja Humanistyka — kulturotwórcze perspektywy. Jak deklarują Organizatorzy: „Celem konferencji jest przekrojowa prezentacja dorobku naukowego...

[12.04.2018]

Architekci wyklęci?

„Ty mnie nie maluj na kolanach. Ty mnie maluj dobrze”. Bolesław Kardaszewski przytaczał słowa, które w starym dowcipie powiedział Bóg do Jana Styki, ale wcale nie było mu do śmiechu. Kolejny projekt kościoła jego autorst...

[23.03.2018]

Doktorat z wiary

Jeśli chodzi o chrześcijaństwo, to chyba najłatwiejsza jest w nim wiara w Boga. Umacnia, wyznacza cel, stanowi źródło sensu, pocieszenia, nadziei… Nie ma jednak chrześcijaństwa bez wiary w człowieka i tu bardzo często za...

[28.02.2018]

„W mroku uczonej niewiedzy” Karola Tarnowskiego

W mroku uczonej niewiedzy to zapis rozmowy z Karolem Tarnowskim, w której filozof przedstawia swoje ukształtowane przez lata i rzetelnie przepracowane poglądy. Czyni to nie narzucając własnych racji, bez lęku przed mogąc...

[22.02.2018]

Przygody polskiej niepodległości i łódzki PRL. O nowych ser...

Chciałem tego uniknąć. Naprawdę. Bo to będzie post bezwstydnie autopromocyjny. Jak inaczej nazwać tekst, w którym o nowych seriach publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego będzie pisać członek ich rad redakcyjnych i...

[19.02.2018]

Dlaczego kochamy?

Seria Kim jest człowiek? wzbogaciła się o kolejną pozycję. Tym razem jest to książka autorstwa amerykańskiego filozofa Harrego Frankfurta, o przyciągającym uwagę tytule – Dlaczego kochamy? Chociaż o miłości powiedziano j...

[14.02.2018]

Polskie Antygony. Jak uczyć historii?

Kobieta „idąca na wygnanie za mężem z uśmiechem na ustach”, „zapierająca się siebie” strażniczka ojcowizny, kapłanka polskości – ecce femina. /Płacz Antygony/ Niektóre współczesne trendy historyczne, w tym uparcie ak...

[22.01.2018]

Rewitalizacja miast – lekarstwo na kryzys?

Miasta rozwijają się, rozrastają, ewoluują jak żywe organizmy. Nie wszystkie zmiany zachodzące w przestrzeni miejskiej kończą się jednak sukcesem. Czasem pojawiają się kryzysy, które jak choroba zaczynają „trawić” część ...

[18.01.2018]

Strzemiński, Kardaszewski i Zamek Królewski

„Oni nic nie rozumieją”- denerwował się Bolesław Kardaszewski, a jego zazwyczaj spokojna twarz mieniła się emocjami. Stan tak silnego wzburzenia był u profesora rzadkością. Dbał, aby niezależnie od sytuacji zachowywać an...

[15.01.2018]

Polegać na sobie

Powinniśmy nauczyć się dbać o siebie – niekiedy na przekór społeczeństwu, a na pewno na przekór tym zjawiskom, które obniżają wartość człowieka, jego samoocenę. Nie oznacza to jednak, że egoistycznie mamy skoncentrować s...

[12.01.2018]

Ośrodek przyjemności. Czy warto ufać instynktom?

Książka Kringelbacha tylko w części składa się z opisu badań nad zachodzącymi w mózgu procesami. Uzupełniona o liczne anegdoty, wchodząca na tereny antropologii i psychologii, praca ta pokazuje, jak ważną funkcję pełnią ...

[4.01.2018]

Episteologia Davida Hume’a. Nie, to nie literówka!

Los chciał, że najwybitniejszymi myślicielami piszącymi po angielsku w dobie Oświecenia byli nie Anglicy, lecz Szkoci. To spośród nich wywodził się przecież najważniejszy ekonomista epoki – Adam Smith, najznamienitszy pr...

[27.12.2017]

Zgoła nieświątecznie, czyli historie Polaków

Zacznijmy od definicji: naród to wytworzona w procesie dziejowym wspólnota o podłożu etnicznym, gospodarczym, politycznym, społecznym i kulturowym, przy czym istotę wspólnoty kulturowej konstytuuje wspólny język i religi...

[22.12.2017]

Sowiecka propaganda w podręcznikach dla dzieci polskich zesł...

Książka Albina Głowackiego to kompendium i pierwsze pełne opracowanie dające obraz polskojęzycznych wydawnictw książkowych w ZSRR, które były wydawane z inicjatywy Komitetu do spraw Dzieci Polskich w ZSRR (Kompoldietu). ...

[19.12.2017]

Marcin Luter: błądzący reformator

Ula Dzieciątkowska, redaktor inicjująca, która opiekowała się biografią Marcin Luter. Prorok i buntownik autorstwa Lyndal Roper napisała w nocie do książki, że mamy tu do czynienia „z bohaterem zdemitologizowanym, nie z ...

[13.12.2017]

Wojna o „święte miasto”

29 sierpnia 1897 r. Teodor Herzl zwołał pierwszy Światowy Kongres Syjonistyczny w Bazylei. Celem kongresu było przedyskutowanie postulatu stworzenia nowego państwa, w którym Żydzi stanowiliby większość obywateli. Obraduj...

[12.12.2017]

Naukowiec jako nauczyciel: aktualność poglądów Tadeusza Kota...

Dobra robota i sprawnie działająca państwo wymagają różnorodności. Tego, moim zdaniem, uczy właśnie Kotarbiński.

[3.12.2017]

Bóg ponad Bogiem – teologia Paula Tillicha

Teolog, zauważył Karlheinz Deschner, to jedyny uczony, który nie wie nic o przedmiocie swoich badań. Marny teolog chciałby teraz protestować. Najwięksi z nich jednak, natychmiast przyznaliby tym słowom rację. Prorok Iz...

[30.11.2017]

Marcin Luter zdemitologizowany

Przed wieloma laty Leszek Kołakowski zauważył, że z teoretycznego punktu widzenia w zasadzie wszystkie stanowiska, koncepcje, sposoby interpretacji, herezje itp. właściwe chrześcijaństwu ujawniły się już w pierwszych jeg...

[22.11.2017]

Narody, narody! Po diabła narody, stojące na drodze do szczę...

…napisał (i wyśpiewał) w ironicznych Limerykach o narodach Jacek Kaczmarski, szydząc tyleż z odradzających się na Starym Kontynencie u schyłku XX wieku nacjonalizmów, co z przeświadczenia części zachodnioeuropejskich eli...

[3.11.2017]

Myśleć o aktywności w sposób nieoczywisty

Dyskurs na temat aktywności realizowanej przez nas lub przez innych zawiera wiele słów, które wydają się nam oczywiste i zrozumiałe same przez się. Słownictwo codzienne, którym posługujemy się zarówno w sytuacjach potocz...

[28.10.2017]

Pytania o kolonializm

10 lutego 1899 roku na łamach “The New York Sun” ukazał się wiersz, którego autorem był Rudyard Kipling. Jego tytuł zabrzmi znajomo: Brzemię białego człowieka. Czas i miejsce publikacji nie były przypadkowe. Był to kolej...

[17.10.2017]

Wiem, co jem? Psychologia nadmiernego jedzenia i odchudzania...

Czy próbowaliście się kiedyś odchudzać? Tak? Zatem na pewno wiecie, jak trudno zacząć i jeszcze trudniej wytrwać. I znacie radość, gdy uda się schudnąć kilka kilogramów albo uczucie złości, gdy wysiłki idą na marne. Opró...

[12.10.2017]

Zbrodnie z łódzkiego podwórka

Także zbrodniarze tworzą mitologię miasta. Kto w Łodzi nie słyszał o Ślepym Maksie, rzekomym obrońcy uciśnionych, który kradł bogatym by oddać biednym? Ślepy Maks, właściwym imieniem Menachem Bornsztajn, był postacią aut...

[27.09.2017]

Informacja jako broń

Amerykanie mawiają, że „informacja to władza”. Jeśli tak, to powinniśmy się zgodzić, że dezinformacja stanowi świadomie i groźne nadużycie władzy. A gdy mowa o nadużyciach władzy niewielu może stawać w konkury z oligarch...

[21.09.2017]

Tragedia izraelsko-palestyńska

Zwyczajowo, gdy media mówią o „tragedii”, mamy przed oczyma śmierć lub cierpienie niewinnych ludzi. Tak rozumianych tragedii konflikt izraelsko-palestyński przyniósł wiele – szczególnie, choć nie jedynie, po prostu milit...

[5.09.2017]

Nowe spojrzenie na protestantyzm

Anthony Burgess, którego większość ludzi może kojarzyć jako powieściopisarza (Mechaniczna pomarańcza była jego dziełem), był także dość ciekawym i erudycyjnym eseistą. W jednym ze swoich tekstów napisał, że u kresu proce...

[28.08.2017]

Amerykański Hektor

Gdy myślę o amerykańskiej wojnie secesyjnej, zawsze przychodzi mi na myśl scena z filmu Przeminęło z wiatrem, w której kapitan Rhett Butler konfrontuje się z grupą patriotycznie (i prowojennie) nastawionych południowców....

[17.08.2017]

Nadreńska Unia Europejska. Couple franco-allemand trzyma się...

Wybór Emmanuela Macrona na prezydenta Francji i zdecydowane zwycięstwo jego frakcji w niedawnych wyborach parlamentarnych nad Sekwaną, jak się wydaje, na dobre przełamały falę populizmu, która przelewała się w ostatnim...

[24.07.2017]

Społeczeństwo Królestwa Polskiego wobec patologii społecznyc...

Na lekcjach historii niejednokrotnie słyszeliśmy o trudnej sytuacji i represjach, które spadły na Polaków po upadku powstania styczniowego. Mało kto miał jednak okazję dowiedzieć się, jakie skutki dla ludności zamieszkuj...

[17.07.2017]

Kim byli luddyści

Widmo luddyzmu Po Warszawie krąży widmo – widmo luddyzmu. Tak przynajmniej twierdzą dziennikarze i politycy, którzy postanowili zaangażować się w spór między taksówkarzami a Uberem. Nie wnikam w tym miejscu w istotę ko...

[11.07.2017]

Po ciemnej stronie miasta, czyli criminal tango po łódzku

Bezwzględni polityczni terroryści czy szlachetni bojownicy o społeczną sprawiedliwość? Pospolici mordercy czy zdesperowani bezrobotni? Porządni obywatele czy mafiosi? Uczciwi przedsiębiorcy czy oszuści? Ideowcy czy bandy...

[3.07.2017]

Kobiety niepokorne. Herstorie

Niedawno miałem okazję pisać w tym miejscu o książce Kobiety niepokorne…, pierwszej z serii „Oblicza feminizmu”. Teraz zarówno książka, jak i seria znalazły swoją kontynuację w wydanej przez Uniwersytet Łódzki pracy Kobi...

[14.06.2017]

Jak dzieci

Środki masowego przekazu, nawet jeżeli im nie wierzymy, jeżeli uważamy, że kłamią, mają na człowieka olbrzymi wpływ, ponieważ ustalają mu listę tematów, ograniczając w ten sposób jego pole myślenia do informacji i opinii...

[6.06.2017]

Historia czy pamięć?

Amerykański satyryk Christopher Buckley zaproponował kiedyś, aby każda kolejna administracja prezydencka włączyła w swój skład, obok sekretarzy obrony, stanu czy edukacji również sekretarza ds. historii. Jaka byłaby ...

[5.06.2017]

Pióra skrzydeł wolności

To było wielkie pióro ze skrzydeł polskiej wolności – takie, cokolwiek patetyczne podsumowanie wykładu o Józefie Mackiewiczu, który wygłoszony został podczas niedawnego warszawskiego spotkania, poświęconego temu wielkiem...

[31.05.2017]

Świadectwo czterech epok

Tak można scharakteryzować książkę Gdy otworzyli bramy, zaczęłam iść w stronę domu…, opublikowaną przez Wydawnictwo UŁ. Składają się na nią wywiady przeprowadzone przez Jacka Ladoruckiego z Joanną Muszkowską-Penson. W ok...

[16.05.2017]

“Kwestia robotnicza” wciąż aktualna

W chwili gdy piszę te słowa, dziennikarze i radni, historycy i aktywiści toczą spory o „dekomunizację przestrzeni miejskiej”. W praktyce sprowadzają się one do tworzenia i późniejszego omawiania list osób, organizacji cz...

[12.05.2017]

Kapela Jankiela

Jeszcze Polska nie zginęła, kiedy my żyjemy. W lipcu 2015 roku Jaś Kapela – poeta i publicysta związany ze środowiskiem Krytyki Politycznej, autor m.in. książki Dobry troll opublikował w sieci nagranie, które zatytułował...

[25.04.2017]

Co wy wiecie o Unii ?

…mógłby z politowaniem spytać polityków i dziennikarzy znad Wisły na początku XXI stulecia – parafrazując bohatera słynnych Psów – współczesny nam rodak, którego wehikuł czasu przeniósłby w okres ogólnokrajowej debaty po...

[24.04.2017]

Z pokolenia pomiędzy

Był przedstawicielem Pokolenia Pomiędzy. Nie należał do generacji warszawskich Wokulskich i Korczyńskich znad Niemna, którzy jako zapalna młodzież poszli w 1863 r. walczyć w powstaniu straceńców (miał wtedy siedem lat), ...

[30.03.2017]

W stronę zjednoczonej Irlandii

„Mamy przed sobą głodujący lud, nieobecne elity i obcy Kościół; a wszystkiemu temu ma zaradzić najsłabsza egzekutywa na świecie. To jest, w największym skrócie, kwestia irlandzka”. Tak w 1844 roku opisał sytuację na wysp...

[28.03.2017]

O niewolnicach, pijaństwie i modłach- nieznana Ziemia Obieca...

Łódź drugiej połowy XIX w. była już wielokroć przedmiotem badań poważnych naukowców, tematem dla drapieżnych, zaangażowanych społecznie publicystów i dziennikarzy; wreszcie natchnieniem dla pisarzy-noblistów i oscarowych...

[17.03.2017]

Współczesny ateizm

Ruse, który uznaje siebie za ateistę, pisze, że „u nowych ateistów wszystko jest zimne i smutne”. To, co im pozostaje, to właśnie humanizm pojęty jako dążenie do godnego życia oraz ulepszanie przez człowieka samego siebi...

[24.02.2017]

Niedokończona rewolucja

Obywatelski zryw o wolność czy sterowana przez zachodnich mocodawców ściśle zaplanowana akcja wymierzona w reżim Wiktora Janukowycza? Czym tak naprawdę był Euromajdan? W dobie wojny hybrydowej i szerzonej dezinformacji n...

[22.02.2017]

Już nie jest nudno!

Ale nudy! Tak do niedawna mógłby określić krajową debatę o polskiej polityce zagranicznej (a właściwie jej brak) profan spoza wąskiego kręgu specjalistów – dyplomatów, ekspertów w zakresie spraw międzynarodowych i polito...

[20.02.2017]

Życiowy egzamin

Zacznijmy nietypowo – od bilansu. Od 6 stycznia do 18 lutego 1981 r. – 44 dni akcji protestacyjnej, w tym 29 dni strajku okupacyjnego. Wielka ponadpartyjna koalicja strajkujących – od działaczy niezalegalizowanego Niezal...

[30.01.2017]

Historyk, polityk, chrześcijanin, wizjoner

Swym długim i barwnym życiem spiął pięć epok i dwa kontynenty. Urodził się w okresie rozbiorów w 1891 r. w Wiedniu „dobrego cesarza” Franciszka Józefa. W latach Wielkiej Wojny i tworzenia ładu wersalskiego wspierał zaraz...

[13.01.2017]

Komu jesień życia, temu wiosna możliwości!

Spotkały się w grudniu w Akademickim Ośrodku Inicjatyw Artystycznych w Łodzi. One cztery i rzesza tych, którzy chcieli słuchać o tym, że czas życia, powszechnie określany jako starość, może być okresem spełnienia, radośc...

[5.01.2017]

Forma faszyzmu

O potęga Formy! Przez nią umierają narody. Ona wywołuje wojny. Ona sprawia, że powstaje w nas coś, co nie jest z nas. Lekceważąc ją nie zdołacie nigdy pojąć głupoty, zła, zbrodni. Witold Gombrowicz Argumenty ad Hitlerum ...

[22.12.2016]

Kobiety niepokorne

Albert Camus napisał: „buntuję się, więc jestem”. Te słowa dobrze pasują do aspiracji współczesnej kobiety, która właśnie poprzez niezgodę, transgresję, odrzucenie normatywności może zająć właściwe miejsce w świecie pol...

[20.12.2016]

Empatia Downing Street czy perfidia Albionu?

Genezę i kulisy ustanowienia traktatowej ochrony Żydów i udział w nim dyplomacji brytyjskiej ukazuje najnowsza książka łódzkiego historyka Dariusza Jeziornego „Londyn wobec ochrony mniejszości żydowskich w Europie”

[1.12.2016]

Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o pracy w agencji towarz...

Prostytucja będąca powszechnym zjawiskiem („najstarszy zawód świata”), jest kojarzona ze społeczną patologią, czymś nagannym i niemoralnym. A gdyby tak odrzucić stereotypy, moralne oceny i przyjrzeć się funkcjonowaniu „...

[28.11.2016]

Czy można powiedzieć jeszcze coś nowego na temat ateizmu?

W kolejnej książce po publikacjach Richarda Dawkinsa i Daniela Dennetta poruszającej kwestię wiary i ateizmu wprost mówi się o tym, że nowi ateiści często zajmują się wyważaniem otwartych drzwi. Dlaczego ich zdanie mimo ...

[17.11.2016]

W bałkańskim kotle znowu wrze. Czy wybuchnie?

Zagajona w pewien deszczowy lipcowy poranek dziewczyna pracująca w nowo otwartym Muzeum Ludobójstwa w Sarajewie ze smutkiem w głosie wskazała, że już od dawna sytuacja nie była tak napięta. Pokój zdaje się być coraz bard...

[10.11.2016]

Bohaterski odwrót?

W toku ożywionej wymiany zdań z amerykańskim prezydentem Winston Churchill miał powiedzieć, że nie po to wybrano go na premiera, by stanął na czele „komisji likwidacyjnej Imperium Brytyjskiego”. Podobne odczucia mógł mie...

[2.11.2016]

Jak się kształtowała polska nowoczesność

W czasie gdy akcentuje się głównie destruktywną rolę walk rewolucyjnych, warto przypomnieć także o ich twórczej, a nawet wychowawczej roli. Nie tylko zwycięskie rewolucje, jak amerykańska czy francuska, mogą być źródłem ...

[25.10.2016]

Wywołany do tablicy czyli jeszcze o niemieckiej polityce his...

Ponieważ teza mojego ostatniego tekstu o polityce historycznej Berlina zwalniającej naszych zachodnich sąsiadów z odpowiedzialności za zbrodnie wojenne, polityce uznającej ich wręcz za pierwszą ofiarę pozbawionych narodo...

[17.10.2016]

Wielki gracz z madryckiego realu

To nie tylko dla historyków, bo możną ją czytać również jako krzepiący polityczny poradnik, który przekonuje, że można pogodzić pragmatyzm i prowadzenie realistycznej polityki z wiernością pryncypiom - wbrew cynikom i ko...

[29.09.2016]

Sukces paraolimpijczyków

Udało się! Polacy znowu w czołówce najlepszych na świecie. 10. miejsce w kwalifikacji generalnej i 39 medali (czyli jeszcze więcej niż cztery lata temu). Mnóstwo radości, niezapomniane przeżycia i trumf polskiego sportu!...

[26.09.2016]

Na marginesie rocznicy Września’39

Czy Hitler oszukał swój elektorat, wprowadzając dyktaturę? Wystarczyło przeczytać Mein Kampf lub broszury NSDAP, przyjść na nazistowski wiec, posłuchać wystąpień na temat demokracji i Żydów. Niemcy świadomie oddali głos ...

[1.09.2016]

Piguła, którą warto… przeczytać

Jerzy Giedroyc był chodzącym paradoksem, podobnie jak paradoksami okazywały się jego przedsięwzięcia. W II RP legalista, popierający przewrót majowy. Konserwatysta i liberał, broniący etatystycznej i prosocjalnej polityk...

[25.08.2016]

Godzina W: Pospolite ruszenie narodów

Warszawska Rzeczpospolita Powstańcza była - jak II RP - Rzeczpospolitą wielu narodów...

[1.08.2016]

Pokolenie nieudaczników?

Czy aby na pewno nie zapomnieliśmy, że to my, dorośli, dojrzali, doświadczeni jesteśmy w gruncie rzeczy odpowiedzialni za to, jakie jest młode pokolenie i jakie będzie w przyszłości?

[27.07.2016]

Quo vadis Klio?

Historyczny boom wydarzył się bez udziału większości kolejnych rządów, które zresztą traktują historię, a tym samym świadomość i kondycję intelektualną obywateli jak piąte koło u wozu

Społeczeństwo / Idee / Historia

Komentarze (0) / 14.06.2021

Komentarze (0) / 24.05.2021

Komentarze (0) / 17.05.2021

Komentarze (0) / 10.05.2021

STARSZE POSTY

[4.05.2021]

[26.04.2021]

[12.04.2021]

[7.04.2021]

[29.03.2021]

[15.03.2021]

[22.02.2021]

[15.02.2021]

[21.12.2020]

[11.12.2020]

[16.11.2020]

[2.11.2020]

[26.10.2020]

[21.10.2020]

[6.10.2020]

[14.08.2020]

[10.08.2020]

[27.07.2020]

[20.07.2020]

[13.07.2020]

[9.07.2020]

[6.07.2020]

[29.06.2020]

[22.06.2020]

[8.06.2020]

[1.06.2020]

[25.05.2020]

[25.05.2020]

[25.05.2020]

[11.05.2020]

[28.04.2020]

[20.04.2020]

[14.04.2020]

[30.03.2020]

[25.03.2020]

[17.03.2020]

[2.03.2020]

[17.02.2020]

[31.01.2020]

[24.01.2020]

[21.01.2020]

[8.01.2020]

[19.12.2019]

[18.12.2019]

[17.12.2019]

[2.12.2019]

[15.11.2019]

[6.11.2019]

[30.10.2019]

[14.10.2019]

[16.09.2019]

[13.08.2019]

[12.08.2019]

[2.08.2019]

[24.07.2019]

[27.06.2019]

[17.06.2019]

[14.06.2019]

[5.06.2019]

[27.05.2019]

[6.05.2019]

[4.03.2019]

[6.02.2019]

[23.01.2019]

[17.01.2019]

[15.01.2019]

[20.12.2018]

[17.12.2018]

[30.11.2018]