Historyk, polityk, chrześcijanin, wizjoner

Swym długim i barwnym życiem spiął pięć epok i dwa kontynenty. Urodził się w okresie rozbiorów w 1891 r. w Wiedniu „dobrego cesarza” Franciszka Józefa. W latach Wielkiej Wojny i tworzenia ładu wersalskiego wspierał zarazem Józefa Piłsudskiego (jako członek krakowskiego Naczelnego Komitetu Narodowego, a później deklarowany zwolennik idei federacyjnej) i Romana Dmowskiego (jako ekspert na Konferencji Pokojowej w Paryżu). Zdobył szlify historyka, a następnie markę czołowego polskiego mediewisty i bizantynologa na Uniwersytecie Jagiellońskim i Warszawskim. Był erudytą i poliglotą, współdziałał z najtęższymi umysłami epoki, Albertem Einsteinem i Marią Curie-Skłodowską. jako sekretarz Komisji Współpracy Umysłowej Ligi Narodów. Ten żarliwy katolik, a zarazem intelektualista najwyższej próby, był hołubiony przez samego Piusa XII. W latach II wojny światowej i po jej zakończeniu przez Francję i Anglię dotarł do USA, gdzie do śmierci w 1973 r. był ozdobą elitarnych amerykańskich uniwersytetów w Nowym Jorku i Montrealu oraz polskich emigracyjnych instytucji i towarzystw naukowych, a także jednym z gorących prekursorów i propagatorów cywilizacyjnej i polityczno-wojskowej wspólnoty transatlantyckiej.

Nic dziwnego, że to właśnie Oskar Halecki – o nim bowiem mowa – stał się bohaterem najnowszej książki prof. Andrzeja Macieja Brzezińskiego. W biograficznej pracy pt. Oskar Halecki a Liga Narodów łódzki historyk przedstawił wspomniany wcześniej, a do tej pory mniej znany aspekt publicznej aktywności swego bohatera, jakim była działalność na forum Ligi Narodów na rzecz rozwoju międzynarodowej współpracy intelektualnej. Książka prezentuje jego pracę jako Delegata Biura Propagandy Zagranicznej przy Sekretariacie Generalnym LN w 1920 r., poczynania na stanowisku Sekretarza Międzynarodowej Komisji Współpracy Intelektualnej Ligi, a później Kierownika Sekcji Stosunków Uniwersyteckich Międzynarodowego Instytutu Współpracy Intelektualnej w Paryżu w latach dwudziestych, działania w roli rzecznika głośnego polskiego projektu konwencji o rozbrojeniu moralnym w Lidze Narodów w latach 1931-1933. W książce opisano także historyczne i polityczne refleksje wielkiego dziejopisa o Lidze, jej znaczeniu i dorobku.

Atutem książki jest nie tylko opracowanie mało znanej politycznej sfery aktywności jednego z najznakomitszych polskich uczonych minionego stulecia, ale również wykorzystanie do tego celu nieznanych dotąd w obiegu naukowym źródeł: dokumentów, pochodzących z archiwów Ligi Narodów, przebogatej prywatnej i oficjalnej korespondencji Haleckiego, wreszcie jego przenikliwej, ponadczasowej publicystyki.

Komentarze

Ten post dostępny jest także w języku: angielski

13.01.2017