Przemysław Waingertner

Przemysław Waingertner

Historyk, badacz dziejów polskiej myśli politycznej, oręża polskiego, masonerii, mitów historycznych i historii regionu, autor książek i artykułów.
Więcej

Z pokolenia pomiędzy

Był przedstawicielem Pokolenia Pomiędzy. Nie należał do generacji warszawskich Wokulskich i Korczyńskich znad Niemna, którzy jako zapalna młodzież poszli w 1863 r. walczyć w powstaniu straceńców (miał wtedy siedem lat), a później po sybirskiej pokucie zaczęli modernizować polskie społeczeństwo i gospodarkę zaboru rosyjskiego w myśl haseł pracy organicznejpracy u podstaw – budując fabryki, zakładając spółki handlowe, walcząc o utrzymanie ziemi i dźwigając do polskości lud, w który nadal wierzyli pomimo urządzanych przezeń leśnych obław na żołnierzy Traugutta. Na pokolenie Piłsudskiego, dla którego powstanie styczniowe wiązało się już nie z traumą klęski, ale romantyzmem heroicznej walki o wolność i który gotów był wojować o nią choćby i na czele socyalistów, był za stary – starszy od samego Marszałka o dekadę. Socjalista, później jeden z liderów niepodległościowej Ligi Polskiej i Ligi Narodowej, leczony z tych młodzieńczych przypadłości przez carat dwukrotnie acz nieskutecznie kuracją zesłania, znakomity publicysta, w zaborze rosyjskim filar warszawskiego „Głosu” i „Dziennika Wileńskiego”, w niepodległej Polsce jedno z najtęższych piór „Gazety Warszawskiej”.

 

 

Józef Hłasko (o nim mowa), a dokładniej jego Wspomnienia – arcyciekawe świadectwo ideowego poszukiwania i politycznego dojrzewania wspomnianego pokolenia pomiędzy – doczekały się zainteresowania ze strony dziejopisów. Ukazały się właśnie pod redakcją łódzkiego historyka Marty Sikorskiej-Kowalskiej nakładem Wydawnictwa UŁ. Książka – dla której materiał stanowią autobiograficzne teksty Hłaski, opublikowane po raz pierwszy w latach 1930-1932 na łamach trybuny obozu narodowego w Drugiej Rzeczypospolitej, Gazety Warszawskiej – zbudowana jest z czterech rozdziałów: Przed pół wiekiem, Ze wspomnień szkolnych, Wspomnienia z pobytu w Petersburgu oraz W redakcji „Głosu”. Relacja Hłaski dotyczy lat 1856-1894, obejmując lata młodzieńcze autora – spędzone w domu rodzinnym, okres jego działalności socjalistycznej, a później patriotycznej w irredentystycznej Lidze Polskiej i Lidze Narodowej Romana Dmowskiego, a także współpracy z prestiżowym pismem „Głos”. Cezurę końcową stanowi moment zaangażowania się autora w patriotyczne manifestacje i rozwiązanie tygodnika „Głos”. Książka została opatrzona przez redaktorkę wstępem i indeksem osobowym. Warto przeczytać – to dokument pokolenia, które swoją aktywnością – poszukiwaniami, wyborami, wreszcie zaangażowaniem publicznym – wypełniło półwiecze poprzedzające Wielką Wojnę i odbudowę niepodległej Polski, walnie przyczyniając się do narodzin Drugiej Rzeczypospolitej.

Komentarze

Ten post dostępny jest także w języku: angielski

30.03.2017

Inne teksty tego autora

Bohater kultury bohaterów „Kultury”

Opowieść o książce rozpoczyna się zwykle od przedstawienia jej bohaterów. Tym razem będzie nietypowo – bohaterowie książki mieli bowiem… własnego bohatera, któremu godzi się oddać pierwszeństwo.   Nie...

Tragiczna spowiedź Leopolity

Roman Zimand — intelektualista, publicysta, krytyk literacki i tłumacz — urodzony we Lwowie w roku przewrotu majowego, a zmarły w Warszawie w trzy lata po upadku komunizmu i demokratycznych przemianac...