Ucz i oceniaj mądrze

W klasie pełnej indywidualności dobór odpowiednich metod nauczania ma kluczowe znaczenie dla postępów uczniów w przyswajaniu wiedzy. Jak pomóc humaniście zrozumieć przebieg procesów chemicznych, a umysłowi ścisłemu zinterpretować poezję? Metodologia pedagogów twórczości to innowacja w polskim szkolnictwie.

Dorobek naukowy amerykańskiego psychologa Roberta J. Sternberga jest w Polsce powszechnie znany. Wiele jego metod jest stosowanych także przez polskich nauczycieli, jednak propozycje zawarte w książce Mądrość, inteligencja i twórczość w nauczaniu. Jak zapewnić uczniom sukces autorstwa samego Sternberga oraz Lindy Jarvin i Eleny L. Grigorenko to pójście o krok dalej. Najnowsza publikacja Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego to praktyczny podręcznik dla studentów oraz dydaktyków prezentujący program wspierania i rozwoju ważnych kompetencji wśród uczniów, także osobowościowych, które przełożą się na lepsze wyniki w nauce oraz sukcesy w życiu osobistym.

Poprzez odwoływanie się do czterech rodzajów umiejętności dzieci i młodzieży, autorzy przekonują, iż możliwe jest znalezienie równowagi między zróżnicowanymi sposobami przyswajania wiedzy a samym programem nauczania danego przedmiotu.

Klasa stanowi zbiór indywidualności,  w którym część uczniów wykazuje większe zdolności analityczne, pamięciowe, twórcze lub praktyczne. Zadaniem pedagoga powinien być taki dobór technik prowadzenia lekcji, wybierania przykładów, konstruowania sprawdzianów, aby każdemu dać równe szanse na zrozumienie tematu zajęć i zdanie egzaminu na podstawie wykorzystania swoich predyspozycji. 

Tym samym każdy uczeń może zyskać dobrą ocenę, nawet jeśli dany przedmiot nie jest dla niego łatwy do przyswojenia. Aby wdrożyć w życie rady autorów, każdy, kto sięgnie po tę publikację, najpierw sam przechodzi przez testy, które uświadamiają zróżnicowanie procesów myślowych człowieka. Następnie poznaje przykładowe ćwiczenia zarówno z przedmiotów ścisłych, jak i humanistycznych, które może wykorzystać lub zmodyfikować na potrzeby własnych zajęć.

Interesujący jest zaproponowany przez Sternberga,  Jarvin i Grigorienko model SMIT, czyli synteza mądrości, inteligencji i twórczości, które są istotnym składnikiem udanego życia osobistego. Promowana przez nich koncepcja edukacji dla mądrości pomaga odkrywać w młodym człowieku potencjalne zdolności oraz podejmować przez niego działania zmierzające do ich rozwoju. Sprzyja ona także budowaniu wartościowego zachowania. Autorzy pomagają uświadomić kadrze nauczycielskiej, jak ważne i korzystne jest dla ucznia wykorzystywanie wszystkich umiejętności, a także przekonują, że proponowane przez nich strategie dydaktyczne sprawdzą się na każdej lekcji i etapie nauczania.

Obawy nauczycieli mogą budzić zadania twórcze. O ile kreatywne odpowiedzi są w przypadku przedmiotów humanistycznych dobrze punktowane, to jak poradzić sobie z oceną twórczego rozwiązania problemu, który zazwyczaj wymaga od ucznia wykazania się po prostu wiedzą o faktach, porównaniem ich, czy zastosowania w praktyce danego wzoru?

Tu z pomocą przychodzą wskazówki poparte konkretnymi przykładami. Całość publikacji sprowadza się zatem do kreatywnego podejścia do procesu uczenia się przez samych nauczycieli. Od tego bowiem zależy powodzenie w ich pracy zawodowej.  Dla ucznia nieumiejącego zapamiętać najprostszego wzoru inne rozwiązania zadania mogą okazać się stymulujące do dalszego zdobywania wiedzy. Problem w tym, że dla jasności systemu oceniania, nauczyciel musi trzymać się pewnych kryteriów. Ważne jednak, by trzymając się ich, docenić jednocześnie zdolności ucznia.

Wątpliwości może budzić możliwość wykorzystania proponowanej metodologii w realiach polskiego szkolnictwa. Biorąc pod uwagę ilość materiału do przerobienia w czasie roku i liczbę godzin przeznaczonych na jego zrealizowanie, wielu osobom czytającym tę książkę, propozycje w niej zawarte mogą wydawać się pobożnym życzeniem. Zadbanie o zróżnicowany zestaw pytań egzaminacyjnych, które pozwalałyby wykazać się uczniom o różnych predyspozycjach to spore wyzwanie. Tak jak jest nim prowadzenie lekcji w taki sposób, aby dotrzeć do uczniów o różnych sposobach poznawczych. Jednak to jest, zdaniem autorów, przekazywaniem i kształtowaniem mądrości. Czy nie na tym właśnie polega misja szkoły oraz praca nauczyciela?

Komentarze

Ten post dostępny jest także w języku: angielski

7.09.2018