Internetowy Magazyn Filozoficzny „Hybris” | Tom 60 Nr 1 (2023)
Opublikowano: 1 lipca 2023
O „HYBRIS”:
Internetowy Magazyn Filozoficzny „Hybris” przy Instytucie Filozofii Uniwersytetu Łódzkiego powstał w 2001 r. Pierwsze dwa numery zostały zredagowane przez Bogdana Banasiaka i Tomasza Sieczkowskiego. Od trzeciego numeru Redaktorem Naczelnym „Hybris” został Mateusz Oleksy. Dzięki Niemu od 2007 roku „Hybris” zaczął ukazywać się jako półrocznik, a podczas recenzowania zaczęto przestrzegać zasady obustronnej anonimowości. Jesienią 2008 tragicznie zmarłego Mateusza Oleksego zastąpili na stanowisku Redaktora Naczelnego Paweł Grabarczyk i Tomasz Sieczkowski. Obecnie Redaktorami Naczelnymi są Marcin Bogusławki i Dawid Misztal. Od 2023 roku czasopismo jest publikowane z częstotliwością półrocznika. Od numeru 11. „Hybris” jest czasopismem punktowanym. Zgodnie z wykazem czasopism punktowanych opublikowanym przez MEiN 1 grudnia 2021 roku za publikację w IMF „Hybris” przysługuje 40 punktów. Od numeru 24 (2014), Internetowy Magazyn Filozoficzny “HYBRIS” wydawany jest przy współpracy z Ośrodkiem Badań Filozoficznych.
Cele i zakres tematyczny:
Od pierwszego numeru nasz periodyk poświęcony jest szeroko pojętej tematyce filozoficznej. Naszym celem jest promowanie oryginalnej twórczości filozoficznej oraz integrowanie środowiska filozoficznego. Oprócz oryginalnych artykułów, Magazyn publikuje wywiady z filozofami, recenzje najnowszych pozycji filozoficznych oraz przekłady interesujących, a mało znanych pozycji filozoficznych oraz tekstów przydatnych do celów dydaktycznych.
Redakcja IMF HYBRIS informuje, że ponieważ czasopismo nie posiada wersji papierowej, wszystkie publikacje umieszczone na stronie magazynu są wersjami pierwotnymi (referencyjnymi).
W nowym numerze:
Teoria interpretacji Paula Ricoeura i Hansa-Georga Gadamera. Analiza porównawcza
Dawid Góras
Celem artykułu jest dokonanie analizy hermeneutyki dyskursu, zarysowanej przez Paula Ricoeura w Teorii interpretacji, oraz zestawienie związanych z nią wątków z zagadnieniami, które w swojej filozofii poruszał Hans-Georg Gadamer. Ricoeur w swoim dziele ukazuje interpretację jako dialektyczny proces przebiegający od naiwnego rozumienia do wyjaśniania, a następnie od wyjaśniania do rozumienia pogłębionego. Na każdym z tych trzech etapów pojawiają się problemy, z którymi Gadamer zmagał się kilkanaście lat wcześniej w Prawdzie i metodzie. To jednak koncepcja Ricoeura będzie dla mnie punktem wyjścia, gdyż zagadnienie interpretacji jest w niej przedstawione w systematyczny i uporządkowany sposób, natomiast analogiczne wątki dotyczące interpretacji, które możemy odnaleźć u Gadamera, są rozmieszczone w wielu pracach oraz często przeplatają się z zagadnieniami niedotyczącymi wprost samego fenomenu rozumienia.
Wojciech Kruszelnicki
W artykule dokonuje się porównania interpretacji pojęcia ideologii w badaniach edukacyjnych uprawianych przez niektórych uczonych katolickich z jego problematyzacją na gruncie świeckich, niekościelnych — zarówno krajowych, jak i zagranicznych — studiów edukacyjnych. Pojęciem centralnym jest tu ideologia, która według wybranych do polemiki badaczy katolickich w różnych postaciach infekuje nauki o wychowaniu; standardowo kojarzona jest przy tym z zafałszowaniem rzeczywistości, myśleniem utopijnym oraz indoktrynacją edukacyjną. Artykuł demonstruje niedostatki dogmatyczno-katolickiego ujęcia ideologii i pokazuje jego niezgodność z filozoficznie ugruntowanymi ujęciami zarówno ze strony pedagogów świeckich, jak i ze strony bardziej progresywnych badaczy katolickich. Autor argumentuje, że aby myśleć o ideologii edukacyjnej w prawdziwie nowoczesny i krytyczny sposób, nie można trzymać się dogmatycznych nauk Kościoła, lecz należy wziąć pod uwagę także opisowe oraz pozytywne — istotne dla pedagogiki — znaczenie tej kategorii, tak jak ma to miejsce w dyskursie pedagogiki krytycznej.
Działalność kaznodziejska Antoniego Radyvylovskiego w kontekście kultury ukraińskiego baroku
Natalia Kovalchuk, Maryna Stoliar, Volodymyr Spivak
W artykule analizowana jest działalność kaznodziejska Antoniego Radyvylovskiego w kontekście ogólnych cech baroku ukraińskiego, ukształtowanych pod wpływem innych kultur. Szczególną uwagę zwraca się na humorystyczno-satyryczny aspekt dzieł kaznodziei, który nie był wcześniej brany pod uwagę. Podstawą źródłową opracowania są rękopiśmienne i drukowane kazania Antoniego Radyvylovskiego ze zbiorów Ogrodzony ogród Marii Panny i Korona Chrystusa. Stwierdza się, że ukraiński barok, wchłaniając główne cechy europejskiego baroku, miał swoje cechy swoiste. W tym kontekście spuścizna wybitnego XVII-wiecznego ukraińskiego kaznodziei Antoniego Radyvylovskiego stanowi typowy przykład wprowadzenia latynizujących tradycji chrześcijańskich do liturgii prawosławnej. W centrum znajduje się “żywy” ziemski człowiek z jego cnotami i wadami. Głównym tematem moralistycznych przykładów w kazaniach Radyvylovskiego jest prawe i grzeszne (moralne i niemoralne) życie. Jego humorystyczne i satyryczne dyskursy pozwoliły Radziwiłłowskiemu rozwinąć w słuchaczach zdolność do paradoksalnej barokowej formy skruchy, która jest ściśle związana z osobistą refleksją poprzez śmiech.
Mateusz Dzięcioł
Mark T. Mitchell w recenzowanej pracy prezentuje model krytyki liberalizmu. Punktem wyjścia dla jego argumentacji jest obserwacja Michaela Polanyiego, zgodnie z którą źródła politycznego i duchowego kryzysu stanowią rezultat przyjęcia błędnej koncepcji wiedzy. Uniemożliwia ona formułowanie sensownych twierdzeń na temat kategorii, które utożsamia się z triadą platońską: prawdą, dobrem i pięknem. Autor korzysta też z argumentów religijnych. W toku swojego wywodu stwierdza, że człowiek potrzebuje łaski Boga, by przezwyciężyć swoją niedoskonałość, która stanowi immanen- tną część ludzkiej natury.
Wartość erudycyjna publikacji jest trudna do przecenienia, a propozycja rozumienia tradycji w kategoriach epistemicznych i uczynienia z niej fundamentu dla konstrukcji nowego porządku społeczno-politycznego stanowi kwestię wartą poddania szerszej dyskusji. Widoczne są jednak pewne braki metodologiczne: niekompletność rekonstrukcji prezentowanych stanowisk, brak rozróżnień terminologicznych, które mogą powodować konfuzję znaczeniową oraz dyskusyjność przyjmowanych założeń. Książkę Mitchella należy więc postrzegać wielowymiarowo.
Teologiczne konsekwencje darwinizmu — „Bóg Darwina” Corneliusa G. Huntera
Filip Gołaszewski
Celem tego artykułu jest przedstawienie teodycei Darwinowskiej według Corneliusa G. Huntera. Książka Huntera została przetłumaczona na język polski przez Józefa Zonia i wydana przez Fundację En Arche w 2021 roku. Artykuł przedstawia krytyczną lekturę książki Huntera. Twierdzi się, że główna teza Huntera jest powierzchowna, a argumenty na jej poparcie są niewystarczające. Po pierwsze, przedstawiono historyczne tło problemu teodycei. Począwszy od św. Augustyna i Leibniza, omawiane są niektóre XX-wieczne i współczesne próby rozwiązania problemu zła. W ten sposób nakreślony zostaje kontekst dla podjętej przez Huntera próby przedstawienia Darwinizmu jako przykładu filozoficznej teodycei. Po drugie, przedstawione są główne idee książki Huntera Bóg Darwina. Szczególny nacisk położony jest na problem metafizycznych i teologicznych implikacji, ale także ukrytych założeń stojących za teorią ewolucji. W zakończeniu artykułu uwypuklone zostały pewne słabości narracji Huntera na temat kulturowych źródeł Darwinowskiego deizmu. Zwrócono uwagę na historyczne uproszczenia dotyczące dziewiętnastowiecznego ateizmu oraz logiczną lukę w argumentacji Huntera. Hunter argumentuje, że Darwinizm opiera się na określonych metafizycznych założeniach i z tego powodu nie może być uważany za przykład nauki. Jednocześnie Hunter nie podaje przykładu teorii naukowej, która byłaby całkowicie wolna od metafizycznych założeń. Wydaje się zatem, że jego krytyka Darwinizmu nie dostarcza przekonujących argumentów.
Co to za świat? Recenzja książki Judith Butler What World is This? A Pandemic Phenomenology
Marta Brewer
W recenzji przyglądam się książce Judith Butler z 2022 r. pod tytułem What World is This? A Pandemic Phenomenology, będącej próbą analizy pandemii przez pryzmat fenomenologii Maxa Schelera, Maurice’a Merleau-Ponty’ego, a także fenomenologii feministycznej. Książka rozważa to, co pandemia ukazuje w kwestii naszego bycia w świecie i jakie współzależności unaocznia. Zwraca uwagę na polityczne i etyczne konsekwencje myślenia opartego na wspólnym problemie immunologicznym oraz potrzebę zmian dążących ku radykalnej równości.
Komentarze
Ten post dostępny jest także w języku: angielski
