Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica | Vol. 101: W poszukiwaniu prawnego modelu ochrony pracy na własny rachunek w Polsce. IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa ,,Nietypowe stosunki zatrudnienia” Łódź, 8-9 grudnia 2021 r.
Opublikowano: 3 stycznia 2023
Zapraszamy do lektury nowego zeszytu czasopisma Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica poświęconego prawnej ochronie pracy na własny rachunek w Polsce.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica powstało w ramach zeszytów naukowych Uniwersytetu Łódzkiego w roku 1980 jako seria wydawnicza, której pomysłodawcą był Profesor Jerzy Wróblewski. Początkowo prezentowano w niej w formie artykułów głównie dorobek naukowy pracowników Wydziału Prawa i Administracji UŁ. Od kilku lat czasopismo jest kwartalnikiem, w którym zamieszczane są również artykuły autorów spoza Uniwersytetu Łódzkiego i z innych krajów. Obecnie zeszyty Folii mają charakter tematyczny i jednocześnie interdyscyplinarny. Obejmują bowiem nie tylko zagadnienia z dziedziny prawoznawstwa podnoszone z perspektywy prawników, ale również filozofów, logików, socjologów, psychologów i ekonomistów.
Redaktorem naczelnym czasopisma jest Prof. dr hab. Jerzy Leszczyński, który jest pracownikiem Katedry Teorii i Filozofii Prawa Uniwersytetu Łódzkiego. Pan Profesor zajmuje się głównie teorią dogmatyki prawa, wykładni i stosowania prawa, a także związkami prawa i moralności. Wśród bogatego dorobku naukowego Profesora Leszczyńskiego, wyróżnić można monografię “Pozytywizacja prawa w dyskursie dogmatycznym” oraz artykuły naukowe, w tym: “O pewnych aporiach normatywnej teorii wykładni prawa” („Principia” 2015/LXI), “Relacja prawa i moralności z prawnego punktu widzenia. Moralność partykularna a moralność kooperatywna” („Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2020/4).
W numerze:
Prawny model ochrony pracy na własny rachunek – wprowadzenie do dyskusji
Tomasz Duraj
Celem opracowania jest wprowadzenie czytelnika w problematykę prawnej ochrony pracy na własny rachunek w Polsce, która była przedmiotem IV Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej z cyklu „Nietypowe stosunki zatrudnienia”, zorganizowanej w Łodzi w dniach 8–9 grudnia 2021 r. przez Centrum Nietypowych Stosunków Zatrudnienia WPiA UŁ. Wydarzenie to stanowiło element promocji grantu naukowego realizowanego pod kierunkiem prof. UŁ Tomasza Duraja w ramach międzynarodowego projektu finansowanego ze środków NCN pt. „W poszukiwaniu prawnego modelu samozatrudnienia w Polsce. Analiza prawnoporównawcza”. Autor prezentuje własne refleksje de lege lata i de lege ferenda na temat optymalnego modelu prawnej ochrony pracy na własny rachunek w naszym kraju.
Joanna Unterschütz
Obecnie nie istnieje jednoznaczna definicja obowiązująca w całej Europie, która wprowadzałaby wyraźne rozróżnienie między osobami rzeczywiście samozatrudnionymi, które pracują niezależnie od kontrahenta, a osobami fałszywie samozatrudnionymi.
W zaleceniu Międzynarodowej Organizacji Pracy z 2006 r. przyjęto szerokie podejście do pojęcia „stosunek pracy”, aby umożliwić podjęcie działań przeciwko fałszywemu samozatrudnieniu. Przy określaniu, czy istnieje stosunek pracy, należy przede wszystkim skupić się na faktach dotyczących działalności i wynagrodzenia pracownika niezależnie od tego, jak stosunek ten jest scharakteryzowany w umowie.
Unijna tzw. autonomiczna definicja pracownika, ustalona przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, zawiera trzy zasadnicze kryteria mające na celu ustalenie istnienia stosunku pracy, tj.: czy osoba wykonująca pracę działa pod kierownictwem, jaki jest charakter pracy (np. czy jest ona rzeczywista, efektywna i regularna) oraz czy za pracę otrzymuje się wynagrodzenie.
Wydawane w ostatnim czasie przez TSUE wyroki prowadzą do wniosku, że taka definicja powinna być stosowana we wszystkich krajach członkowskich, aby zagwarantować skuteczność działania dyrektyw z zakresu prawa pracy. Ten kierunek interpretacji wzmacnia dodatkowo odwołanie się do autonomicznej definicji pracownika w dyrektywie 2019/1152 w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej.
Celem opracowania jest refleksja nad tym, czy stosowanie tej definicji oznaczałoby objęcie uprawnieniami z zakresu indywidualnego i zbiorowego prawa pracy także osób pozornie samozatrudnionych.
Praca czy usługa na własny rachunek?
Jakub Stelina
Autor analizuje problem charakteru zatrudnienia przedsiębiorców wykonujących zarejestrowaną działalność gospodarczą. Z punktu widzenia rodzajów zatrudnienia przewidzianych w prawie polskim wykonywanie działalności gospodarczej na własny rachunek przez przedsiębiorców należy kwalifikować jako zatrudnienie o charakterze cywilnoprawnym, ponieważ przedmiotem takiej działalności mogą być wyłącznie usługi, a nie praca podporządkowana. Przedsiębiorca nie może zawierać umów o pracę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Usługi wykonywane w ramach działalności gospodarczej mogą natomiast być kwalifikowane jako praca na gruncie Konstytucji Rzeczypospolitej, która w art. 24 stanowi, że praca znajduje się pod ochroną państwa. Przepis ten posługuje się pojęciem pracy w znaczeniu szerokim. Oznacza to, że pewne konstytucyjne standardy ochrony pracy mogą, a nawet powinny, być stosowane względem przedsiębiorców, co jednak nie może prowadzić do zrównania ich statusu ze statusem pracowniczym.
Sebastian Koczur, Kinga Piwowarska, Andrzej Marian Świątkowski
Samozatrudniony nie jest i nie może zostać pracownikiem. Identyczne zastrzeżenie dotyczy pracownika, który postanowił lub został zmuszony do prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej na własny rachunek. Z tego względu, zdaniem autorów opracowania, pomysł przekraczania granicy między prawem gospodarczym a prawem pracy w obecnym stanie prawnym nie może zostać zrealizowany.
Pracowniczy model samozatrudnienia
Andrzej Marian Świątkowski
Autor rozważa zasadność konstruowania nowej koncepcji zatrudnienia osób fizycznych wykonujących pracę na własny rachunek – samozatrudnionych. Opiera się na wprowadzonych do systemu prawa pracy regulacjach specyficznego statusu osób wykonujących tego typu pracę w niektórych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Analizuje podstawy i kryteria stosowane przez judykaturę Trybunału Sprawiedliwości UE. Skupia się na konkretnej i rzeczywistej jednoosobowej działalności gospodarczej samozatrudnionego, polegającej na odpłatnym świadczeniu usług na rzecz i pod kierownictwem innej osoby albo innego podmiotu. Dochodzi do wniosku, że nie ma potrzeby konstruowania złożonych, odrębnych koncepcji prawnych, w jakich mogłyby występować w charakterze „pracowników” osoby samozatrudnione.
Refleksje na temat koncepcji prawnej regulacji pracy na własny rachunek w projektach Kodeksu pracy
Monika Gładoch
W opracowaniu omówiono projekty Kodeksu pracy w zakresie form zabezpieczenia prawnego samozatrudnionych. W latach 2006 i 2018 powstały dwa projekty Kodeksu pracy, których twórcy starali się jak najlepiej zadbać o prawnie uzasadnione interesy osób zatrudnionych na własny rachunek. Pierwsza z komisji, która pracowała w latach 2002–2006, co do zasady akceptowała nietypowe formy zatrudnienia na rynku pracy. Całkiem inne spojrzenie prezentowała w tym zakresie komisja z lat 2016–2018, która postrzegała zatrudnienie poza stosunkiem pracy jako sposób obejścia przepisów prawa pracy, przejaw swego rodzaju patologii na rynku pracy. Ostatecznie jednak przedstawione przez obie Komisje formy zabezpieczenia samozatrudnionych są w istocie bardzo podobne.
Kamila Naumowicz
Pandemia COVID-19 uwypukliła liczne problemy dotyczące ochrony prawnej osób zatrudnionych za pośrednictwem platform internetowych, wynikające m.in. z formalnego kwalifikowania tych osób przez platformy jako samozatrudnionych. Brak stabilności zatrudnienia, gwarancji w zakresie wynagrodzenia, ochrony socjalnej czy chociażby bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, wywołały falę protestów w wielu krajach Unii Europejskiej i zaowocowały bogatym orzecznictwem dotyczącym kryteriów ustalania statusu prawnego osób zatrudnionych za pośrednictwem platform internetowych. Skłoniło to również ustawodawcę unijnego do podjęcia próby poprawy warunków pracy tej grupy zatrudnionych, czego wyrazem jest opublikowany w grudniu 2021 r. projekt dyrektywy unijnej w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych.
Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie dylematów prawnych związanych z ustalaniem statusu prawnego osób świadczących pracę za pośrednictwem platform internetowych na tle orzecznictwa wybranych państw europejskich oraz proponowanych przez Komisję Europejską rozwiązań. Krytyczna ocena proponowanych regulacji prowadzi do refleksji na temat właściwego modelu ochrony tych osób, wykraczającego poza dychotomiczny podział na zatrudnienie pracownicze i niepracownicze.
Możliwe kierunki regulacji ochrony pracy samozatrudnionych ekonomicznie zależnych
Kinga Moras-Olaś
Konieczność objęcia samozatrudnionych ekonomicznie zależnych, tj. grupy osób świadczących pracę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, na podstawie umów nieprowadzących do nawiązania stosunku pracy, a jednak w warunkach zbliżonych do pracowników, regulacjami w zakresie ochrony pracy nie powinna budzić wątpliwości, zwłaszcza w kontekście art. 24 Konstytucji RP. Celem artykułu jest zwięzłe zaprezentowanie możliwych kierunków regulacji przedmiotowej problematyki, w szczególności z perspektywy systemowej, oraz przedstawienie podejścia, zdaniem autorki, optymalnego. Występujące w tym zakresie propozycje obejmują różne koncepcje objęcia ochroną samozatrudnionych ekonomicznie zależnych, począwszy od utrzymania status quo, aż do włączenia samozatrudnienia ekonomicznie zależnego w zakres stosunku pracy. Żadna z tych skrajnych koncepcji nie wydaje się jednak właściwa i konieczne jest poszukiwanie złotego środka. Za najbardziej pożądane można uznać wyodrębnienie przedmiotowego samozatrudnienia jako osobnej kategorii prawnej, w powiązaniu z przyznaniem członkom tej grupy określonych praw. Przyjęcie takiego kierunku pozwoli na delimitację samozatrudnienia ekonomicznie zależnego od stosunku pracy oraz zapewnienie wymaganej ochrony podmiotom świadczącym pracę w tej formie, dostosowanej do jej specyfiki.
Łucja Kobroń-Gąsiorowska
Obecny stan prawny chroniący tylko pracowników w rozumieniu art. 2 Kodeksu pracy oraz w nieznacznej części zleceniobiorców przyczynia się do pogorszenia sytuacji samozatrudnionych półzależnych, wywołując w rezultacie skutki wręcz odwrotne do zamierzonych tj. inkluzji aksjologii funkcji ochronnej na niepracownicze formy świadczenia pracy. Polska nie ma własnego zakresu przepisów ochronnych na wzór przepisów Kodeksu pracy, który miałby zastosowanie do ekonomicznie półzależnych samozatrudnionych. W niniejszym artykule analizowane jest pojęcie typu ekonomicznie półzależnych samozatrudnionych jako przesłanki wyjściowej do przyznania im niektórych praw pracowniczych. Można wyciągnąć dwa główne wnioski: po pierwsze, ekonomicznie półzależni samozatrudnieni nie są kategorią pośrednią między pracownikami a osobami samozatrudnionymi, ale podkategorią osób samozatrudnionych. Po drugie, brak przyznania im ochrony przez polskie prawo pracy będzie mieć negatywny wpływ na rozszerzenie praw zbiorowych samozatrudnionych.
Praca na własny rachunek a ochrona w zakresie BHP
Małgorzata Mędrala
W artykule podjęto tematykę pracy na własny rachunek (samozatrudnienia) w kontekście obowiązujących w Polsce gwarancji z zakresu bhp. Autorka analizuje aktualne regulacje Kodeksu pracy w tym zakresie z perspektywy samozatrudnionych oraz wskazuje niedoskonałości przepisów. Formułuje także postulaty de lege ferenda, podejmując próbę zaproponowania modelowego ujęcia prawa do bhp dla samozatrudnionych zależnych. Dostrzega zasadność różnicowania prawa do bhp samozatrudnionych oraz pracowników w zakresie świadczeń indywidualnych.
Praca na własny rachunek a ochrona przed mobbingiem i dyskryminacją
Michał Barański, Błażej Mądrzycki
Na przestrzeni ostatnich lat zatrudnienie niepracownicze zyskuje coraz większą popularność. Szczególnie osoby młode (wchodzące na rynek pracy) zatrudnianie są na podstawie umów cywilnoprawnych. Podobnym zjawiskiem jest aktywność zarobkowa w ramach tzw. samozatrudnienia w warunkach zależności ekonomicznej od swojego kontrahenta. Świadomość upowszechniania niepracowniczych form zatrudnienia skłoniła autorów do podjęcia rozważań nad możliwymi formami ochrony przed mobbingiem i dyskryminacją w przypadku pracy na własny rachunek. Oba te zjawiska (mobbing i dyskryminacja) generalnie kojarzone są z relacjami zachodzącymi na linii pracodawca–pracownik. Sam fakt innego rodzaju zatrudnienia nie wyłącza jednak ryzyka mobbingu lub dyskryminacji. W takich okolicznościach badanie możliwych form ochrony jest niemal naturalne. Autorzy przeprowadzili analizę obowiązujących regulacji prawnych w poszukiwaniu dostępnych rozwiązań, które mogą stanowić skuteczną ochronę pracujących na własny rachunek.
Tomasz Duraj
Przedmiotem opracowania jest analiza prawnej regulacji ochrony osób samozatrudnionych w zakresie niedyskryminacji i równego traktowania. Autor pozytywnie ocenia sam fakt uchwalenia ustawy równościowej, która przyczyniła się do podwyższenia standardów ochrony osób samozatrudnionych w tym obszarze. Niestety jednak wiele szczegółowych regulacji ujętych w tym akcie budzi uzasadnione wątpliwości i zasługuje na krytykę. Co więcej, niektóre przepisy ustawy równościowej są niezgodne z wiążącymi Polskę umowami międzynarodowymi, a także naruszają art. 32 Konstytucji RP. Prowadzi to do nieuzasadnionego obniżenia standardów ochrony przed dyskryminacją i nierównym traktowaniem samozatrudnionych w relacji do sytuacji prawnej, w której znajdują się pracownicy. Krytyczna analiza ustawy równościowej pokazuje daleko idącą niekonsekwencję ustawodawcy oraz niespójność całego systemu ochrony przed dyskryminacją. To z kolei czyni tę ustawę nieskuteczną, co potwierdzają statystyki, w ramach których bardzo niewielka liczba spraw trafia do sądów i kończy się rozstrzygnięciem pozytywnym dla osoby dyskryminowanej.
Right to Rest of the Self-Employed under International and EU Law
Mateusz Barwaśny
Głównym celem niniejszego artykułu będzie ustalenie, czy samozatrudnionym przysługuje prawo do wypoczynku na gruncie regulacji prawa międzynarodowego i unijnego. Według badań przeprowadzonych przez OECD w 2021 r. współczynnik samozatrudnienia dla wszystkich krajów osiągnął poziom 16,5% spośród wszystkich pracujących. Jest to zatem bardzo liczna grupa spośród wszystkich świadczących pracę zarobkową, co uzasadnia podjęcie rozważań dotyczących przyznania tym wykonawcom pracy odpowiednich gwarancji ochronnych, również w obszarze prawa do wypoczynku, które stanowi bardzo istotne uprawnienie człowieka świadczącego pracę zarobkową. Na właściwy wypoczynek składa się nie tylko prawo do urlopu, ale także kwestia odpoczynku dobowego i tygodniowego oraz ograniczenia w zakresie maksymalnego czasu pracy. Prawo do wypoczynku jest też bardzo istotne z punktu widzenia wydajności pracy oraz zachowania bezpieczeństwa w miejscu pracy. Dlatego powinno się dążyć do tego, aby każdy wykonawca pracy, w tym samozatrudniony, miał prawo do właściwego odpoczynku w celu regeneracji sił i realizacji prawa do bhp, które według międzynarodowych regulacji prawnych przysługuje każdemu człowiekowi.
Praca na własny rachunek a ochrona w zakresie zbiorowego prawa pracy
Monika Latos-Miłkowska
W wyniku nowelizacji ustawy o związkach zawodowych, która weszła w życie 1 stycznia 2019 r., osoby świadczące pracę na własny rachunek spełniające kryteria wskazane w art. 11 pkt 1 ustawy o związkach zawodowych zostały wyposażone w szersze prawo koalicji oraz – w ślad za tym – w inne prawa w zakresie zbiorowego prawa pracy. Jest to nowa sytuacja prawna, gdyż w uprzednim stanie prawnym osoby te były pozbawione uprawnień w zakresie zbiorowego prawa pracy. Celem niniejszego artykułu jest analiza zakresu ochrony praw i interesów osób świadczących pracę na własny rachunek na trzech płaszczyznach: 1) prawa zrzeszania się w związkach zawodowych, 2) obejmowania tych osób układami zbiorowymi pracy, 3) sporów zbiorowych. Podjęta zostanie również próba oceny, na ile zaoferowany tym osobom model zbiorowej ochrony ich interesów jest adekwatny do ich potrzeb i specyfiki świadczenia przez nie pracy.
Prawnokarna ochrona pracownika na podstawie przepisów art. 220 Kodeksu Karnego
Jacek Izydorczyk
Artykuł przedstawia aktualny stan ochrony przewidzianej (zapewnianej) w Kodeksie karnym pracownikom w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, stanowisko judykatury (na czele z Sądem Najwyższym) w tym przedmiocie oraz koncentruje się na pojęciu „pracownika”, warunkującym odpowiedzialność sprawcy przestępstwa na podstawie przepisów art. 220 k.k. W podsumowaniu autor przypomina, że prawo karne materialne jest prawem tzw. zamkniętym i jakiekolwiek „interpretacje rozszerzające” – w tym przede wszystkich wobec podejrzanych lub oskarżonych w procesach karnych – są w sposób oczywisty niedopuszczalne. Dotyczy to także kwalifikacji prawnej czynu (tutaj w tzw. typach podstawowych przestępstw z art. 160 i 220 k.k., penalizowanych jednak identycznie, tj. karą pozbawienia wolności do lat trzech).
Michał Szypniewski
Celem opracowania jest analiza form przejściowego wykonywania działalności na terytorium innego państwa członkowskiego. W pierwszej kolejności autor analizuje założenia prawa w przedmiocie czasowego wykonywania działalności w innym państwie („samooddelegowania”). Następnie omawia założenia prawa wykonywania działalności w dwóch lub kilku państwach członkowskich. W swoich rozważaniach koncentruje się na analizie dogmatycznoprawnej przepisów Unii Europejskiej dotyczących zasad koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, przywołując przy tym również orzecznictwo sądów polskich.
Economically Dependent Self-Employment – Is it Time io Single out a New Title to Social Security?
Marcin Krajewski
Opracowanie stanowi element badań prowadzonych przez autora w ramach projektu badawczego „W poszukiwaniu prawnego modelu pracy na własny rachunek w Polsce. Analiza prawnoporównawcza”. W artykule analizowana jest pozycja prawna samozatrudnionego zależnego ekonomicznie w polskim prawie ubezpieczeń społecznym. Zasadniczą cześć rozważań stanowi analiza preferencji przyznanych osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą. Regulacja obowiązująca w Hiszpanii stanowi dla autora punkt wyjścia do opracowania koncepcji wyodrębniania samozatrudnionego zależnego ekonomicznie jako bytu pośredniego między zatrudnieniem pracowniczym a samozatrudnieniem. W konkluzji autor prezentuje koncepcję wprowadzenia do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych odrębnego tytułu – samozatrudnionego ekonomicznie zależnego.
Paulina Matyjas-Łysakowska
Ocena granic swobody deklarowania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą stale budzi wątpliwości natury prawnej. Organ ubezpieczeń społecznych kwestionuje, nierzadko z powodzeniem, prawidłowość i rzetelność zadeklarowanej kwoty, nawet jeśli prowadzący pozarolniczą działalność deklaruje podstawę w granicach przewidzianych ustawą. Działanie organu rentowego powoduje obniżenie wysokości podstawy wymiaru składek, a w efekcie wpływa na wysokość świadczeń. Wątpliwości w zakresie oceny możliwości kwestionowania zadeklarowanej podstawy wymiaru składek krążą wokół oceny, czy w tym zakresie mamy do czynienia z luką prawną w prawie ubezpieczeń społecznych czy z kompleksową regulacją autonomicznego prawa ubezpieczeń społecznych. W kontekście analizowanego zagadnienia najistotniejsze jest ustalenie relacji pomiędzy prawem ubezpieczeń społecznych a prawem cywilnym oraz wskazanie podstaw wyodrębnienia prawa ubezpieczeń społecznych jako autonomicznej gałęzi prawa.
The Protection of Intellectual Property in Relations Between Entrepreneurs
Hanna Rzęsa
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy – Prawo przedsiębiorców zakłada rozszerzenie legalnej definicji pracownika o podmioty wykonujące obowiązki zawodowe za wynagrodzeniem, osobiście, stale dla tego samego podmiotu, przez czas nie krótszy niż 6 miesięcy. Postulowana modyfikacja wspomnianej definicji przyniesie zmiany nie tylko w zakresie regulacji dotyczących praw pracowniczych, ale również ochrony dóbr niematerialnych, takich jak szeroko pojmowana własność intelektualna. W szczególności określone modyfikacje będzie można dostrzec w sposobie ochrony autorskich praw majątkowych oraz uczciwej konkurencji między przedsiębiorcami. Nawet niezbywalny charakter autorskich praw osobistych nie uchroni tej sfery uprawnień twórcy od pewnych przekształceń. Celem artykułu jest prześledzenie obecnie obowiązującego stanu prawnego, głównie na podstawie analizy wybranych aktów normatywnych z zakresu prawa pracy i prawa własności intelektualnej, oraz próba przeanalizowania potencjalnych zmian prawnych, a także odpowiedzi na pytanie, który stan prawny – obecny czy postulowany po wejściu tematycznej nowelizacji w życie – byłby korzystniejszy w aspekcie ochrony dóbr niematerialnych stanowiących skład przedsiębiorstwa.
Czy Polski Ład zwiastuje koniec niekontrolowanego rozwoju samozatrudnienia?
Rafał Mierkiewicz, Mateusz Gajda
1 stycznia 2022 r. weszły w życie przepisy tzw. Polskiego Ładu, czyli największej reformy systemu podatkowego ostatnich lat. Początkowo wydawało się, że nowe przepisy są ukierunkowane na walkę z niekontrolowanym rozwojem samozatrudnienia, które stało się popularną, a zarazem często nadużywaną formą wykonywania pracy zarobkowej w Polsce. Głównym zadaniem opracowania będzie odpowiedź na pytanie, czy nowo wprowadzone regulacje mogą okazać się skutecznym środkiem zapobiegającym fikcyjnemu samozatrudnieniu, czy też wprost przeciwnie, będą promować samozatrudnienie wśród uczestników rynku pracy.
Samozatrudniony w unijnym systemie VAT: przedsiębiorca czy pracownik?
Małgorzata Sęk
Celem opracowania jest wskazanie, na podstawie analizy unijnych przepisów dotyczących zakresu podmiotowego VAT oraz zapadłych na ich tle orzeczeń TSUE, jakie okoliczności należy uwzględniać, ustalając, czy osoba samozatrudniona jest niezależnym przedsiębiorcą, a zatem podatnikiem VAT świadczącym swojemu kontrahentowi usługi opodatkowane VAT, czy raczej pozostaje z tym kontrahentem w relacji odpowiadającej stosunkowi pracy, co stawia samozatrudnionego i świadczone przez niego usługi poza zakresem opodatkowania VAT. W tekście wyjaśniono również, że ze względu na stosowane we wspólnym unijnym systemie VAT kryterium rzeczywistości gospodarczej, oceniając status podatkowy samozatrudnionego, nie można poprzestać na treści umowy łączącej go z kontrahentem, lecz trzeba uwzględnić rzeczywiste zasady współpracy. Pominięto natomiast tematykę konsekwencji dla samozatrudnionego i jego kontrahenta związanych ze skutecznym zakwestionowaniem przez organy podatkowe statusu samozatrudnionego jako przedsiębiorcy i podatnika VAT, która wymaga odrębnego opracowania.
Praca na własny rachunek w świetle egzekucji sądowej
Lucyna Goles
Od 1 stycznia 2019 r. obowiązują zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego wprowadzone Ustawą z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych. Ustawodawca dokonał m.in. zmiany art. 8211 Kodeksu, która ma na celu umożliwienie dłużnikowi prowadzenia działalności w okresie zawieszenia postępowania egzekucyjnego. W dotychczasowym stanie prawnym dłużnik, będący np. przedsiębiorcą, pomimo zawieszenia postępowania egzekucyjnego był pozbawiony dostępu do środków bieżących na rachunkach bankowych, co mogło skutkować zaprzestaniem prowadzenia działalności gospodarczej. Opracowanie jest próbą omówienia motywów nowelizacji, a także jej skutków. Analiza obejmuje znowelizowaną ustawę oraz orzecznictwo.
Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością
Agnieszka Jaworska
Wprowadzenie przepisów Polskiego Ładu wzbudziło liczne wątpliwości osób prowadzących działalność gospodarczą. Regulacje te spowodowały podjęcie przez wielu przedsiębiorców decyzji o zakończeniu prowadzenia działalności bądź przekształceniu prowadzonej dotychczas jednoosobowej działalności gospodarczej w inne formy, aby uniknąć niekorzystnego opodatkowania. Wśród osób decydujących się na przekształcenie swojej działalności dominowała decyzja o przekształceniu jej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. W swoim artykule pragnę pochylić się nad pobudkami przekształcenia jednoosobowego przedsiębiorcy w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością oraz nad procedurą takiego przekształcenia.
Atypical Employment Relations in Brazil After the Labor Reform
Marta Zbucka-Gargas, Cláudio Iannotti da Rocha
Celem niniejszej publikacji jest przybliżenie zmian w prawie pracy w Brazylii, które znacząco wpłynęły na fundamentalne zasady zatrudnienia. Ustawy nr 13.427/17 i 13.467/17, zwane zbiorczo Reformą Pracy, wprowadziły atypowe formy zatrudnienia, mocno modyfikując indywidualne i zbiorowe prawo pracy. Zmiany obejmują w szczególności: zatrudnienie w formie pracy przerywanej, telepracę, outsourcing oraz pracowników hyper-sufficient (typ zatrudnienia występujący w Brazylii). Przeprowadzona reforma wprowadzając szereg nowości do brazylijskiego systemu prawnego wzbudza wiele pytań i wątpliwości. Istnieją obawy czy regulacja nie podważa obowiązującego porządku prawnego i tym samym nie zagraża godności pracowników, ich zdrowiu fizycznemu i psychicznemu, jak i negatywnie wpływa na środowisko pracy.
Komentarze
Ten post dostępny jest także w języku: angielski
