Text Matters | No. 12: The Ecological Future
Opublikowano: 15 grudnia 2022
Najnowszy tom “Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture” powstał w wyniku współpracy osób reprezentujących dyscypliny literaturoznawstwa i socjologii skoncentrowanych na kulturowych przejawach troski o przyszłość planety. Artykuły zebrane w tomie mają zbadać i zdementować założenia, którymi kieruje się część społeczeństwa, niechętna wprowadzeniu inicjatyw mających załagodzić skutki kryzysu ekologicznego.
Wydaje się, że u podłożu niechęci do zmian leży strach o to, że ludzie zostaną zmuszeni do „porzucenia” samej cywilizacji lub przynajmniej „nowoczesności”. Dlatego inicjatywy ekologiczne często opisywane są jako antynowoczesne i naiwne. Za każdą dyskusją o zrównoważonym rozwoju i ekologicznej transformacji, ma kryć się ukryta agenda, która ma na celu „powrót do jaskini”.
Zeszyt gromadzi 31 tekstów dotyczących zagadnień współczesnej kultury, zgrupowanych w 7 kategorii tematycznych:
- Temporality and Deep Time
- Eco-Anxiety and Anthropocene Nostalgia
- Indigenous Pasts, Presents and Futures
- Interconnectivity and Animacy
- Ecotopia and Eco-Futurism
- Body/Text/Image
- Reviews and Interviews
Szczególnej uwadze polecamy artykuły:
New Nature Writing odzwierciedla wiele obaw, coraz bardziej powszechnych w erze antropocenu. Patrząc przez pryzmat odległego czasu (deep time), ludzie są obecni na ziemi stosunkowo krótko, ale efekty naszego oddziaływania są trwałe i nie zawsze odwracalne. Analiza literatury nurtu New Nature Writing na przykładzie twórczości Roberta Macfarlane’a i Kathleen Jamie, kwestionuje poczucie bezradności związanego ze skalą kryzysu ekologicznego. New Nature Writing odgrywa kluczową rolę w przesunięciu narracji, pozwala na nowo wyobrazić sobie naszą relację ze światem porzucając perspektywę antropocentryczną.
Współczesna fikcja klimatyczna (climate fiction, cli-fi), ukazuje doświadczenie życia w epoce bezprecedensowej katastrofy ekologicznej, często odwołując się do koncepcji apokalipsy. Jednakże historyczne i współczesne doświadczenia rdzennych społeczeństw, które przeżyły już wielokrotne apokalipsy – w szczególności trwającą od stuleci przemoc kolonizatorów i eksploatację ziemi obecnie nazywanej Ameryką Północną – nie są często podejmowane w literaturze cli-fi. Rozważając rolę, jaką kolonializm odegrał w przyspieszeniu obecnego kryzysu ekologicznego, omówiono dwie ostatnie prace Métis Cherie Dimaline i Ojibwe Louise Erdrich.
Zainspirowany tym, co literaturoznawczyni Lisa Lowe nazywa „przeszłą warunkową (tym)czasowością” – lub „tym, co mogło być” – autor analizuje twórczość XX-wiecznej kubańsko-amerykańskiej performerki Any Mendiety. Artystka kwestionuje współczesne ontologie, które oddzielają człowieka od nie-człowieka, jednocześnie przywołuje dawne „sposoby bycia”, pokazując, że nie zostały zapomniane. Autor artykułu omawia, w jaki sposób Silueta i Rupesrian Sculptures serie prac Menedity (z lat 70. i 80.) opierają się logice europejskiego kapitalizmu i kolonializmu, ujawniając, że relacje, które racjonalizm „ujarzmił”, będą nadal istnieć i mogą się rozwijać.
Artykuł dotyczy ostatniej wystawy Patricii Piccinini That’s Us, która odbyła się w Toruniu (CSW, 29 X 2021–10 IV 2022). Afektywne realia sztuki Piccinini są związane z koncepcje troski, empatii i kruchości, które redefiniują to, co ludzkie i nie-ludzkie i relacji między nimi poprzez rozszerzenie pojęcia macierzyństwo i wychowanie w celu uwzględnienia relacji międzygatunkowych.
W tomie opublikowano ponadto trzy teksty literackie i cztery wywiady z autorami:
John Michael Greer, Winter’s Tales (2007, przedruk w TM)
“Productivity of Constraint”: Wit Pietrzak in Conversation with Philip Terry
Komentarze
Ten post dostępny jest także w języku: angielski
