Konwersatorium Wiedzy o Mieście | Tom 34 Nr 6
Opublikowano: 31 marca 2022
Konwersatorium Wiedzy o Mieście jest czasopismem, którego geneza sięga lat 80. XX wieku, kiedy zaczęła ukazywać się seria wydawnicza pod tym samym tytułem. Kolejne monografie w serii były pokłosiem corocznych Konwersatoriów Wiedzy o Mieście, zainaugurowanych blisko 30 lat temu przez prof. Stanisława Liszewskiego. Wśród gości tych wydarzeń znajdowali się najwybitniejsi geografowie, socjologowie, ekonomiści, architekci i urbaniści ze wszystkich ośrodków akademickich w Polsce, a także z zagranicy. W 2016 roku seria została przekształcona w czasopismo, które ukazuje się jako rocznik.
Tematyka Konwersatorium Wiedzy o Mieście obejmuje prace z szeroko rozumianej geografii osadnictwa ze szczególnym uwzględnieniem geografii miast. Publikowane prace mają charakter teoretyczny, przeglądowy, empiryczny i metodologiczny. Czasopismo adresowane jest do przedstawicieli wszystkich dyscyplin naukowych, których przedmiotem badań są różne formy osadnictwa miejskiego i zasięg ich oddziaływania: geografii, socjologii, architektury i urbanistyki, demografii, ekonomii, gospodarki przestrzennej oraz praktyków zajmujących się problematyką miejską.
Trzydzieści lat ewolucji polskiego podejścia do rewitalizacji miast
Aleksandra Jadach-Sepioło
Przemiany poziomu dzietności w obecnych miastach wojewódzkich w Polsce w latach 1983–2020
Piotr Szukalski
Przełom XX i XXI w. to okres znaczących zmian w sferze zachowań rozrodczych w Polsce. Celem artykułu jest prezentacja w szerszym kontekście przemian zachodzących na bazie współczynnika dzietności (płodności całkowitej) w miastach będących aktualnie stolicami województw. Przeprowadzona analiza wykazała podobieństwo występujących zmian, choć równocześnie utrzymywanie się grup miast pionierów (największe miasta) i miast, w których – w stosunku do pionierów – występuje pewne opóźnienie względem obserwowanych tendencji przemian demograficznych (mniejsze ośrodki, ulokowane zwłaszcza we wschodniej części kraju).
Modernistyczne sąsiedztwo wielkomiejskie na tle innych form zamieszkania. Wybrane przykłady
Marek Nowak, Andrzej Siatkowski
Wybrany przykład międzynarodowy i wyniki badania w Polsce stanowią próbę przyjrzenia się blokowiskom postsocjalistycznym ze współczesnej perspektywy. Za podstawę analiz wzięto kontekst Europy postkomunistycznej, przywołując jako przykład Sofię. Opierając się na literaturze oraz nawiązując do przekazu kultury masowej, wskazano na specyfikę sąsiedztwa wielkomiejskiego, prowadząc czytelnika do propozycji konceptualizacji sąsiedztwa wykorzystującej pojęcie kręgu sąsiedzkiego. W części empirycznej zaprezentowano wyniki badania kwestionariuszowego, zrealizowanego za pomocą ankiety internetowej na terenie całego kraju oraz przy użyciu wywiadów kwestionariuszowych przeprowadzonych w trzech polskich miastach: Poznaniu, Warszawie i Wronkach. Zgromadzone dane empiryczne zostały opisane w odniesieniu do wybranych wątków nawiązujących do koncepcji kręgów sąsiedzkich, a także poddane analizie statystycznej. Postawiono dwa pytania: o sposób badania relacji sąsiedzkich w przestrzeniach postsocjalistycznych blokowisk, odwołując się tym samym do studiów prowadzonych w latach 80. oraz 90. XX w.; o charakter relacji sąsiedzkich, konstruowanych na podstawie architektonicznych inspiracji Le Corbusierem, tym razem w warunkach neoliberalnej deregulacji. Rekomendacje analizy wskazują na potrzebę zadawania kolejnych szczegółowych pytań i zapraszają do dyskusji na temat kondycji formuły modernistycznego, masowego zamieszkania z uwzględnieniem specyfiki budowania relacji sąsiedzkich.
Karolina Kacprzak
Pandemia COVID-19 wpłynęła na branżę turystyczną na całym świecie, w tym na platformę wynajmu krótkoterminowego Airbnb. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie rezultatów przeglądu literatury na temat pandemii COVID-19 i Airbnb w miastach. Analizą objęto wyselekcjonowane artykuły z baz danych ScienceDirect, Scopus oraz Web of Science. Uzyskane wyniki pozwoliły wyróżnić widoczne trzy główne grupy tematów, skupiające uwagę badaczy. Należą do nich: ilustracja wpływu pandemii na platformę Airbnb, przyszłość serwisu, kierunki dalszych badań. Uwzględniając powyższe oraz przedpandemiczną dyskusję nad Airbnb w miastach, zaproponowano również inne potencjalne problemy badawcze w kontekście analizowanego zjawiska.
Wirtualne społeczności lokalne Krakowa i ich potencjalny wpływ na jakość życia mieszkańców
Monika Płaziak
W opracowaniu omówiono znaczenie wirtualnych społeczności lokalnych w kontekście możliwości ich oddziaływania na jakość życia mieszkańców pomocniczych dzielnic samorządowych Krakowa. W tym celu zbadano wirtualne społeczności lokalne, funkcjonujące w portalu społecznościowym Facebook (w ramach witryn oraz grup nieekonomicznych i ekonomicznych). Poddano je obserwacji nieuczestniczącej i uczestniczącej, której wyniki posłużyły wskazaniu podejmowanych przez te grupy aktywności, mogących pośrednio i bezpośrednio wpływać na przemiany w sferze społecznej i przestrzennej dzielnic. Większość tego rodzaju społeczności ma ogólny zakres działań, służący integracji mieszkańców wokół różnorodnych zainteresowań i aktywności, np. informacyjny (informacje na temat najważniejszych przedsięwzięć i problemów w dzielnicy) i związany z lokalnym patriotyzmem. Zidentyfikowano jednak także działalności celowe, ukierunkowane na pewne grupy wewnątrz analizowanych społeczności lokalnych, np. rodziców, osoby uprawiające sport czy drobnych przedsiębiorców lokalnych. Szczególną rolę w integracji społeczności dzielnicowych, wpisującą się w aktualny obecnie trend ekonomii współdzielenia, odgrywają grupy ekonomiczne typu „zamienię, oddam”.
Jolanta Jakóbczyk-Gryszkiewicz
W pracy omówiono współczesne problemy Łodzi związane z przemianami społeczno-gospodarczymi po upadku komunizmu w 1989 r. oraz wskazano możliwości i kierunki dalszego rozwoju. Zaprezentowano ostatni etap rozwoju miasta, który rozpoczął się po 1989 r. Celem pracy była odpowiedź na pytanie, czy po transformacji ustrojowo-gospodarczej, która się wówczas zaczęła, Łódź można ponownie nazwać ziemią obiecaną, jak określano to dynamicznie rozwijające się w XIX i na początku XX w. miasto.
Rozwój miasta w ciągu ostatnich trzech dekad można podzielić na kilka etapów:
– lata 1989–1996 – cechujące się upadkiem przemysłu i bardzo wysokim bezrobociem;
– lata 1997–2004 – kiedy Łódź stała się ponownie stolicą województwa w dawnych granicach sprzed 1975 r.; ponadto powstała Łódzka Specjalna Strefa Ekonomiczna, uważana z biegiem czasu za najlepszą w kraju;
– po 2004 r. – okres, w którym Polska weszła do UE i pojawiły się nowe możliwości rozwoju miasta dzięki wykorzystaniu funduszy unijnych.
Współczesne problemy Łodzi to przede wszystkim spadek liczby ludności i starzenie się łodzian. Pandemia rodzi też aktualne trudności, wynikające ze spowolnienia gospodarczego i zmniejszonego popytu na lokale biurowe. Do atutów Łodzi należy zaliczyć: rosnącą rangę komunikacyjną, bliskość stolicy, duże zasoby wykwalifikowanej kadry pracowniczej, niskie zarobki przy jednocześnie niskich kosztach utrzymania, najlepszą w Polsce specjalną strefę ekonomiczną, zwiększającą się atrakcyjność turystyczną.
Mohammadhossein Dehghan Pour Farashah, Ehsan Aslani
Justyna Mokras-Grabowska
Artykuł ma na celu charakterystykę aktualnych tendencji w użytkowaniu czterech wybranych ogrodów działkowych w Warszawie: ROD „Pratulińska”, ROD „Obrońców Pokoju”, ROD „Kolejarz” i ROD „Zelmot”. Podstawową metodą badawczą był sondaż ankietowy przeprowadzony wśród działkowiczów (wywiad strukturyzowany, n = 210). Rezultaty analizy pokazują, że są nimi głównie osoby starsze, w tym emeryci, jednakże w ostatnich latach liczba młodszych użytkowników działek stopniowo wzrasta. Większość działkowców mieszka na osiedlach zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie ogrodów. Główne motywacje posiadania działki to: wypoczynek, hobby ogrodnicze oraz kontakt z przyrodą. Popularna do niedawna produkcja własnych płodów rolnych nie została wymieniona jako istotna motywacja. Rola, jaką odgrywa użytkowanie działki, koresponduje z motywacjami. Niektórzy działkowicze podkreślają, że oznacza to posiadanie własnego miejsca (rodzaj drugiego domu, schronienia, wytchnienia od miejskiego życia). Większość respondentów pozytywnie ocenia proces otwierania ogrodów działkowych dla społeczności lokalnych, choć niezbyt chętnie uczestniczy w wydarzeniach integracyjnych organizowanych przez Polski Związek Działkowców (PZD) lub inne instytucje. Uzyskane wyniki są zgodne ze światowymi trendami, prezentowanymi w badaniach nad przestrzenią rekreacyjną ogrodów działkowych w Polsce i za granicą.
Przemiany zespołu osadniczego Bełchatów-Rogowiec pod wpływem eksploatacji złóż węgla brunatnego
Izabela Gardjan, Robert Szmytkie
Głównym celem niniejszej pracy jest identyfikacja zmian sieci osadniczej w rejonie Bełchatowa, obejmująca zarówno zmiany, którym podlegało samo miasto, jak i przemiany w lokalnym układzie osadniczym. Przełomowym momentem w historii miasta i jego okolic było odkrycie dużych pokładów węgla brunatnego w sąsiedztwie wsi Piaski w gminie Kleszczów na przełomie lat 60. i 70. XX w., co przyczyniło się do ukształtowania zespołu osadniczego Bełchatów-Rogowiec. W toku prowadzonych badań zidentyfikowano cztery główne kierunki przekształceń sieci osadniczej: zmiany osadnicze związane z budową odkrywki i zwałowiska, rozwój miasta Bełchatów jako głównego ośrodka usługowo-mieszkaniowego, rozwój gminy wiejskiej Kleszczów jako głównego ośrodka pracy oraz procesy suburbanizacji w otoczeniu obszaru rdzeniowego. Analiza przekształceń społeczno-ekonomicznych w rejonie Bełchatowa umożliwiła określenie schematu rozwoju zespołu osadniczego.
Wpływ targów GameON 2019 na produkt miejski i promocję Kielc
Waldemar Cudny, Kornel Piechota
Celem artykułu jest prezentacja targów gier komputerowych GameON zorganizowanych w Kielcach w 2019 r. Problem badawczy stanowiła ocena oddziaływania imprezy na rozwój produktu miejskiego Kielc oraz na promocję miasta. Opracowanie oparto na wynikach badań ankietowych wykonanych w grupie respondentów będących widzami imprezy. Zastosowano dobór dostępnościowy, dlatego rezultaty analizy nie mają charakteru reprezentatywnego. Za podbudowę teoretyczną posłużyła koncepcja event marketingu miast. Przeprowadzone badania wykazały, że zdaniem respondentów targi GameON 2019 to interesujące wydarzenie wzbogacające produkt miejski Kielc (głównie produkt turystyczny), wpływające pozytywnie na promocję miasta, a w konsekwencji na jego markę. Wykorzystana w artykule koncepcja obrazująca proces event marketingu miast znalazła swoje potwierdzenie w wybranym do badań studium przypadku.
Ewa Szafrańska, Agnieszka Michalska-Żyła
Z wszystkich wcześniejszych badań nad wzorcami migracji jasno wynika, że niektóre miejsca są bardziej atrakcyjne dla migrantów niż inne. Relatywnie niska atrakcyjność migracyjna Łodzi, która pogłębia niekorzystną sytuację demograficzną miasta, stała się inspiracją do sformułowania pytań, kim są osoby, które decydują się związać swoje losy z miastem, oraz jakie są główne powody ich osiedleńczych decyzji. Podjęta problematyka mieści się w szerszej perspektywie badań nad atrakcyjnością migracyjną miast, lecz ujęta została w sposób jakościowy. Empiryczną podstawą artykułu są badania przeprowadzone w 2016 r., których głównym celem było ustalenie czynników przyciągających do Łodzi oraz wypychających z poprzednich miejsc zamieszkania, a także prześledzenie jak nowi łodzianie oceniają miasto w kontekście obecnych warunków życia w nim. Badania przeprowadzono w technice wywiadu swobodnego wśród 32 respondentów. Do głównych powodów osiedlenia się w mieście należą: po pierwsze funkcjonowanie najważniejszych kompleksów instytucjonalnych, takich jak rynek pracy, edukacja, opieka zdrowotna oraz usługi dla ludności, w tym usługi kulturalne i czasu wolnego; po drugie względy osobiste i rodzinne, w tym głównie znalezienie partnera życiowego w Łodzi lub chęć zamieszkania blisko krewnych; a po trzecie podjęcie studiów oraz znalezienie tu pierwszej pracy.
Formy i rozmieszczenie wydarzeń z zakresu plenerowej rekreacji twórczej w Łodzi
Aleksandra Mroczek-Żulicka
Celem artykułu jest charakterystyka zjawiska plenerowej rekreacji twórczej oraz jej rozmieszczenia w przestrzeni rekreacyjnej Łodzi. Pojęcie rekreacji twórczej zostało na nowo zdefiniowane przez połączenie założeń geografii turyzmu i geografii rekreacji z psychopedagogicznymi teoriami dotyczącymi twórczości. Wykorzystując definicję operacyjną badanego zjawiska, przeprowadzono kwerendę zawężoną do analizy wydarzeń z zakresu rekreacji twórczej w plenerze Łodzi w 2019 r. Na jej podstawie dokonano analizy przestrzennej rozmieszczenia zjawiska, dzięki której dowiedziono, że badane wydarzenia najczęściej miały charakter aktywności kulturalno-rozrywkowej, odbywały się w porze letniej, zwykle były cykliczne, bezpłatne i organizowane na terenach zieleni i terenach postindustrialnych, znajdujących się przeważnie w centrum miasta. Wskazano także inne istotne czynniki lokalizacji tego typu wydarzeń. Charakterystyka zjawiska rekreacji twórczej i jej rozmieszczenia w plenerze wpisuje się w badania nad jakością organizacji miejskiej przestrzeni rekreacyjnej, która wpływa na wyższy standard życia mieszkańców. Przykład Łodzi, miasta wpisanego do Sieci Miast Kreatywnych UNESCO, pozwala na podjęcie dyskusji na temat znaczenia organizacji miejskiej przestrzeni rekreacyjnej dla rozwoju współczesnych miast.
Aktywność turystyczna kieleckich seniorów w latach 2015–2019
Iwona Kopacz-Wyrwał
Celem opracowania jest przedstawienie analizy dotyczącej aktywności turystycznej seniorów w Kielcach w latach 2015–2019. Szczególną uwagę zwrócono na preferencje, motywy oraz ewentualne ograniczenia dotyczące podejmowania aktywności turystycznej przez osoby starsze. Przyjęto, że senior to osoba w wieku co najmniej 55 lat. W artykule prezentowane są wyniki badań ankietowych przeprowadzonych w 2020 r. wśród kieleckich seniorów (n = 371). Sporządzona analiza wykazała zależności między wiekiem, wykształceniem, sytuacją materialną oraz kondycją zdrowotną a aktywnością turystyczną osób starszych,
a także dowiodła, że w dzisiejszych czasach aktywność ta jest dla seniorów bardzo istotnym elementem stylu życia.
ZAPRASZAMY DO LEKTURY!
Komentarze
Ten post dostępny jest także w języku: angielski
