Książka Myśliwski-Bocheński. Rozmowy istotne daje czytelnikom szansę wielowymiarowego poznawania wątków poruszanych podczas spotkania przeprowadzonego w kwietniu 2019 roku na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego. Na „podstawowym poziomie” tom opracowany według koncepcji Tomasza Bocheńskiego można potraktować jako wywiad z elementami krytyki literackiej przybliżający odbiorcom historię twórczości Wiesława Myśliwskiego od czasu jego debiutanckiej powieści z 1967 roku – Nagiego sadu. Jednak bardzo szybko osoba czytająca orientuje się, że jest to tylko ułamek tego, co Rozmowy istotne mają mu do zaoferowania.
Tomasz Bocheński: Czy tak się stało, że Pan zdradził samego siebie jako poetę i stał się prozaikiem?
Wiesław Myśliwski: Nie, nie zdradziłem siebie jako poety. Nie miałem zamiaru nigdy być poetą. Ja w ogóle nie miałem zamiaru pisać książek.
Spotkanie Wiesława Myśliwskiego z Tomaszem Bocheńskim to pewnego rodzaju starcie: intelektualne, twórcze, stanowiące punkt wyjścia do samodzielnego kształtowania opinii odbiorcy. Rozmówcy wzajemnie się kontestują, rozważają zarówno swoje słowa, jak i przyjmowane podczas dyskusji postawy. Ich rozmowa daleko wykracza poza powieści i życie Myśliwskiego, a jednocześnie jest z nimi nierozerwalnie połączona. Co ciekawe, dzięki ekspozyjnemu stylowi prowadzenia wywiadu przez Bocheńskiego, Rozmowy istotne właściwie nie wymagają od odbiorcy znajomości ani biografii, ani twórczości Wiesława Myśliwskiego. Ta wiedza stanowi tylko jeden z wielu kontekstów, a jego przydatność w odczytywaniu całej rozmowy może być rozpatrywana indywidualnie.
W.M: Staram się unikać tak zwanej historii zewnętrznej, ponieważ uważam, że historia przepływa przez człowieka, a nie człowiek przez historię. Że historia dzieje się wewnątrz nas, a nie na zewnątrz.
Jednak Myśliwski-Bocheński. Rozmowy istotne to nie tylko polemika badacza z artystą (jeśli te dwie role da się w ogóle rozdzielić), ale, jak zaznacza we wstępnie sam Tomasz Bocheński, wielokontekstowy „palimpsest”. Zapis rozmowy został wzbogacony o cytaty z innych wywiadów z Wiesławem Myśliwskim, a także o komentarze, fragmenty jego powieści czy esejów. Są to, związane mniej lub bardziej bezpośrednio z twórczością pisarza, urywki różnych dzieł kultury publikowanych w całym okresie aktywności literackiej Myśliwskiego. Dzięki temu dyskusja, która miała miejsce na Wydziale Filologicznym, oraz każdy z poruszonych w rozmowie wątków łączą się z kolejnymi i następnym myślami.
T.B.: (…) Otóż Myśliwski pokazuje, że w pamięć naszą wchodzą inne opowieści, opowieści innych ludzi. Nie tylko my sami opowiadamy nasze istnienie, ale również inni. Wygląda, jakby inni ludzie „zjadali” naszą i przekształcali ją na własnych prawach.
Pozwala to na bardzo organiczne i swobodne obcowanie z Rozmowami istotnymi. Jeśli jakaś część rozmowy nas zainteresuje możemy, ale nie musimy, powędrować dalej ścieżką spostrzeżeń i uwag Wiesława Myśliwskiego zaproponowanych przez Tomasza Bocheńskiego. Jest to niezwykłe doświadczenie czytelnicze, które otwiera oczy nie tylko na nowatorski model uprawiania nauki o literaturze, ale także na nowe możliwości korespondowania ze sztuką, dziełem, jego językiem czy środkami wyrazu oraz samą osobą autora.
W.M: (…) Świat opowiedziany jest prawdziwszy niż świat doświadczany. W gruncie rzeczy świat istnieje tylko jako opowieść. A prowadząc do jeszcze bardziej radykalnego wniosku, powiedziałbym, że świat jest fikcją. Coś, co nie jest opowiedziane, nie istnieje.
Myśliwski i Bocheński wspólnie stają na przekór teraźniejszości. Udowadniają, że za pośrednictwem książki, poprzez sam kontakt z dialogiem w duchu akademickim, i my, jako odbiorcy, możemy być aktywnymi uczestnikami rozmów istotnych. Czytając Myśliwski-Bocheński. Rozmowy istotne czujemy się nie tylko świadkami wywiadu przeprowadzanego na Wydziale Filologicznym UŁ, ale również uczestnikami trwającej ponad pięćdziesiąt lat dyskusji pisarza z pojęciami istoty jego własnej twórczości.
Ten post dostępny jest także w języku: angielski
