Polityka Szwajcarii wobec Unii Europejskiej

Opis produktu

Problematyka polityki Szwajcarii wobec Unii Europejskiej stanowi istotny element badań zjawiska postępującej integracji europejskiej. Szwajcaria, choć formalnie nie jest członkiem Unii Europejskiej, pozostaje w ścisłych z nią zależnościach. Zainicjowana na początku lat 90. ubiegłego wieku współpraca, głównie na płaszczyźnie gospodarczej, doprowadziła do wykształcenia szeregu ścisłych powiązań, które sprawiły, iż Szwajcaria jest pod wieloma względami bardziej zintegrowanym z Unią Europejską niż niejedno państwo członkowskie. W świetle uwarunkowań historycznych, ustrojowych i gospodarczych współpraca ta odznacza się szeregiem problemów, rzutujących na przyszłości rozwoju wzajemnych relacji. Obecnie Szwajcaria stoi przed dylematem określenia formy, a przede wszystkim granic, dalszej integracji. Decyzja ta uwzględniać musi szereg istotnych czynników zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych, warunkujących relacje z Unią Europejską.

Głównym celem powstania niniejszej monografii jest więc analiza, w ujęciu problemowo-chronologicznym, polityki Szwajcarii wobec Unii Europejskiej wraz z jej najważniejszymi wyznacznikami i tendencjami ewolucyjnymi. Analizę przeprowadzono przy szczególnym uwzględnieniu czynników wewnętrznych, głównie politycznych i społecznych, które zaważyły na obecnym poziomie relacji pomiędzy Szwajcarią a UE. Szczególny nacisk położony został zatem na specyfikę ustroju politycznego, w tym federalizm, demokrację bezpośrednią oraz charakterystyczną dla Szwajcarii doktrynę polityki zagranicznej, opartą na neutralności wieczystej. Ponadto istotnym elementem jest analiza koncepcji głównych ośrodków opiniotwórczych zarówno rządowych, jak i pozarządowych. Całości dopełnia próba oceny dotychczasowej polityki wobec UE oraz prognozowania jej dalszego rozwoju. Za cezurę czasową przyjmuje się okres od początku lat 90. XX w., tj. od momentu rozpoczęcia intensywnych relacji Szwajcarii z EWG – UE. (…)

Ze Wstępu

Komentarze

Spis treści

WSTĘP —7
ROZDZIAŁ I. UWARUNKOWANIA POLITYKI SZWAJCARII WOBEC UNII EUROPEJSKIEJ —13
1.1. Istota i zakres uwarunkowania polityki Szwajcarii —13
1.2. Doktryna i tradycja polityki Szwajcarii —16
1.2.1. Neutralność w polityce zagranicznej Szwajcarii —16
1.2.2. Polityka Szwajcarii wobec zjawisk integracyjnych —21
1.3. System polityczny Szwajcarii —26
1.3.1. Specyfika ośrodków decyzji politycznej i procesu decyzyjnego —27
1.3.2. Federalizm —30
1.3.2.1. Wpływ kantonów na politykę zagraniczną związku —30
1.3.2.2. Relacje między związkiem a kantonami w perspektywie integracji z Unią Europejską. Raport EuRefKa —36
1.3.2.3. Stanowisko kantonów wobec integracji z Unią Europejską —43
1.3.2.4. Stanowisko rządu wobec raportu EuRefKa —45
1.3.3. Demokracja bezpośrednia —47
1.3.3.1. Demokracja bezpośrednia jako bariera integracyjna —47
1.3.3.2. Referendum obligatoryjne i fakultatywne w perspektywie integracji europejskiej —48
1.3.3.3. Proces decyzyjny —54
1.3.3.4. Demokracja bezpośrednia jako element przewagi w negocjacjach z Unią Europejską —55
1.4. Jakość i aktywność służb dyplomatycznych —58
1.5. Rola mediów w polityce zagranicznej Szwajcarii —64
ROZDZIAŁ II. KONCEPCJA POLITYKI ZAGRANICZNEJ SZWAJCARII WOBEC UNII EUROPEJSKIEJ —71
2.1. Krystalizacja głównych koncepcji politycznych —71
2.1.1. Specyfika ośrodków decyzji politycznych —77
2.1.2. Koncepcje polityczne i decyzje społeczne —78
2.2. Koncepcje ośrodków decyzji politycznych —84
2.2.1. Unia Europjska w koncepcji ośrodków decyzyjnych na początku lat 90. XX w. —85
2.2.2. Członkostwo w Unii Europejskiej jako cel strategiczny —90
2.2.3. Bilateralizm jako najbardziej optymalna forma współpracy z Unią Europejską —97
2.3. Koncepcje ośrodków opiniotwórczych —109
2.3.1. Organizacje pozarządowe wobec problemów europejskich —113
2.3.2. Stanowisko środowisk gospodarczych —120
ROZDZIAŁ III. REALIZACJA POLITYKI SZWAJCARII WOBEC UNII EUROPEJSKIEJ —128
3.1. Ewolucja polityki Szwajcarii w stosunku do Unii Europejskiej —128
3.1.1. Szwajcaria w obliczu zjawisk integracyjnych w Europie —128
3.1.2. Nowa polityka wobec Unii Europejskiej —133
3.2. Podstawy normatywne —153
3.2.1. Charakter umów —153
3.2.2. Uwarunkowania prawne —155
3.2.3. Uwarunkowania instytucjonalne —157
3.2.4. Praktyka i ocena podstaw normatywnych —162
3.3. Umowy bilateralne —165
ROZDZIAŁ IV. OCENA I PERSPEKTYWY POLITYKI SZWAJCARII WOBEC UNII EUROPEJSKIEJ —207
4.1. Ocena polityki Szwajcarii wobec Unii Europejskiej —207
4.1.1. Ekonomiczny wymiar polityki wobec Unii Europejskiej —209
4.1.2. Polityczny wymiar współpracy —221
4.2. Perspektywy polityki Szwajcarii wobec Unii Europejskiej —227
4.2.1. Kontynuacja polityki bilateralnej —229
4.2.2. Przystąpienie do Unii Europejskiej —237
4.2.2.1. Wymiar polityczny —237
4.2.2.2. Wymiar ekonomiczny —242
4.2.3. Alternatywne formy integracji —244
ZAKOŃCZENIE —249
BIBLIOGRAFIA —255
INDEKS OSOBOWY —269

Komentarze