Należyta staranność w prawie międzynarodowym

Opis produktu

Monografia stanowi pierwsze w doktrynie prawa międzynarodowego opracowanie zagadnienia należytej staranności, leżącego u podstaw odpowiedzialności międzynarodowej państw za zaniechanie ich organów. Celem dokonanej analizy jest wykazanie, iż należyta staranność zdefiniowana została w dorobku prawa międzynarodowego dostatecznie precyzyjnie, zaś jej rola jest na tyle znacząca, aby uznać ją za jedną z zasad prawa międzynarodowego.

Z recenzji:

„Monografia stanowi istotny i wielce znaczący wkład w rozwój prawa międzynarodowego. Po raz pierwszy poddane zostało analizie międzynarodowoprawnej zagadnienie należytej staranności, kluczowe dla praktyki przypisywania odpowiedzialności państwom za zaniechania ich organów. W dobie walki z międzynarodowym terroryzmem oraz katastrof ekologicznych, wywołanych stosowaniem nowych technologii, to właśnie odpowiedzialność państw za zaniechania, raczej niż za działania ich organów ma dominujące znaczenie praktyczne”.

dr hab. Piotr Daranowski, prof. UŁ

Komentarze

Spis treści

Wykaz skrótów 9
Wstęp 11
Kwestie terminologiczne 17
Wina a odpowiedzialność w prawie międzynarodowym 26
Należyta staranność w prawie krajowym 30

Rozdział 1. GENEZA ZASADY NALEŻYTEJ STARANNOŚCI 33
1.1. Państwo jako kolektyw – odpowiedzialność zbiorowa w czasach starożytnych i średniowieczu 33
1.2. Odpowiedzialność indywidualna władcy – grocjańska koncepcja winy w epoce absolutyzmu 38
1.3. Oświeceniowe koncepcje odpowiedzialności państw 42
1.4. Odpowiedzialność pośrednia (zastępcza) państwa według Oppenheima 48
1.5. Odpowiedzialność obiektywna według Anzilottiego 50
1.6. Spuścizna Anzilottiego w pracach Ago 52

Rozdział 2. NALEŻYTA STARANNOŚĆ W ORZECZNICTWIE MIĘDZYNARODOWYM 57
2.1. Sprawa statku Caroline (1837) 57
2.2. Należyta staranność a odmowa wymiaru sprawiedliwości 59
2.3. Sprawa statku Alabama (1872) 69
2.4. Sprawa De Brissot i innych (1885) 71
2.5. Sprawa Lovetta i innych (1892) 73
2.6. Sprawa Davis (1903) 74
2.7. Sprawa Tellini (1923) 75
2.8. Sprawa Noyes (1933) 77
2.9. Sprawa Denham (1933) 78
2.10. Sprawa Adams (1933) 79
2.11. Sprawa Terytorium Saary (1933) 80
2.12. Sprawa huty w Trail (1941) 80
2.13. Sprawa cieśniny Korfu (1949) 84
2.14. Sprawa zatrucia Renu przez firmę Sandoz (1986) 85
2.15. Sprawa zakładników amerykańskich w Teheranie (1980) 88
2.16. Sprawa oddziałów contras w Nikaragui (1986) 92
2.17. Sprawa Tadiča (1999) 94
2.18. Sprawa ludobójstwa w Srebrenicy (2007) 96
2.19. Kwestia legalności użycia broni nuklearnej (1996) 98
2.20. Sprawa zapory Gabcikovo-Nagymaros na Dunaju (1997) 100
2.21. Sprawa młynów rzecznych (Argentyna p. Urugwajowi, 2010) 103
2.22. Podsumowanie 105

Rozdział 3. ODPOWIEDZIALNOŚĆ PAŃSTWA (STATE RESPONSIBILITY) ZA BRAK NALEŻYTEJ STARANNOŚCI 107
3.1. Uwagi wstępne 107
3.2. Prace Ligi Narodów nad zasadami odpowiedzialności państw 108
3.3. Prace Komisji Prawa Międzynarodowego nad zasadami odpowiedzialności państw 116
3.4. Należyta staranność w pracach KPM 127
3.5. Zasady odpowiedzialności międzynarodowej państw 141
3.6. Przypisanie państwu czynu międzynarodowo bezprawnego 144
3.7. Odpowiedzialność państwa za działania jego organów 146
3.8. Odpowiedzialność państwa za podmioty wykonujące elementy władzy państwowej 147
3.9. Odpowiedzialność państwa za osoby prywatne działające pod kierownictwem lub kontrolą państwa 148
3.10. Problem tzw. odpowiedzialności pośredniej (zastępczej) państwa za działania osób prywatnych 150
3.11. Okoliczności wyłączające bezprawność 155

Rozdział 4. ODPOWIEDZIALNOŚĆ MIĘDZYNARODOWA (INTERNATIONAL LIABILITY) ZA BRAK NALEŻYTEJ STARANNOŚCI 157
4.1. Należyta staranność a zasada dobrosąsiedztwa – uwagi wstępne 157
4.2. Geneza powstania i historia rozwoju obszaru badań nad odpowiedzialnością międzynarodową 159
4.3. Zasady odpowiedzialności międzynarodowej za szkodliwe konsekwencje czynów niezakazanych prawem międzynarodowym 161
4.4. Teorie odpowiedzialności międzynarodowej za czyny niezakazane prawem międzynarodowym 167
4.5. Aplikacja reguł odpowiedzialności międzynarodowej 169
4.6. Należyta staranność a ryzyko i szkoda w reżimie odpowiedzialności międzynarodowej 172
4.7. Pojęcie szkody transgranicznej 198
4.8. Krytyka metodologii KPM 202

Rozdział 5. NALEŻYTA STARANNOŚĆ W REŻIMACH TRAKTATOWYCH 215
5.1. Uwagi wstępne 215
5.2. Należyta staranność w międzynarodowym prawie środowiska 218
5.3. Odpowiedzialność państwa w międzynarodowym prawie środowiska 221
5.4. Prawo morza 231
5.5. Prawo międzynarodowych cieków wodnych 235
5.6. Ochrona cudzoziemców 238
5.7. Należyta staranność w prawie dyplomatycznym 243
5.8. Ochrona cudzoziemców a obowiązki państwa wysyłającego 248
5.9. Bezpieczeństwo międzynarodowe a należyta staranność 249
5.10. Należyta staranność przy zapobieganiu przestępstwom o charakterze terrorystycznym 254
5.11. Cyberterroryzm i cyberbezpieczeństwo a zasada należytej staranności 259

Rozdział 6. ZASADA NALEŻYTEJ STARANNOŚCI W PRAWIE MIĘDZYNARODOWYM 271
6.1. Zasady ogólne prawa międzynarodowego 271
6.2. Zasada odpowiedzialności międzynarodowej 280
6.3. Zasada należytej staranności 283
6.4. Konsekwencje naruszenia zasady należytej staranności 292

Podsumowanie 299
Bibliografia 303
Akty prawa krajowego 303
Umowy międzynarodowe i inne źródła prawa międzynarodowego 303
Raporty Komisji Prawa Międzynarodowego i inne dokumenty miękkiego prawa międzynarodowego 305
Artykuły i monografie 307
Orzeczenia 317
Artykuły prasowe i inne źródła 318

Komentarze