European Spatial Research and Policy to międzynarodowy przegląd zajmujący się problematyką organizacji przestrzeni społecznej i gospodarczej na poziomie lokalnym, regionalnym i międzynarodowym. Pismo zawiera zarówno teoretyczne, jak i empiryczne aspekty analiz przestrzennych skierowane do naukowców, decydentów i praktyków zainteresowanych szeroko pojętym zagospodarowaniem przestrzennym we współczesnej Europie. Do głównych obszarów zainteresowań pisma należą m.in. polityka regionalna, planowanie przestrzenne, procesy integracji europejskiej, studia lokalizacyjne, rozwój sytuacji na rynku pracy, inwestycje zagraniczne, problemy środowiskowe i inne kluczowe zagadnienia wpływające na kształt współczesnej i przyszłej przestrzeni europejskiej. European Spatial Research and Policy ukazuje się jako anglojęzyczny rocznik składający się z dwóch numerów i zawiera recenzowane artykuły, notatki, komentarze, raporty i recenzje książek.

W tomie 28 nr 2 (PDF) autorzy artykułów podejmują tematykę zarządzania terytorialnego na Bałkanach Zachodnich. Od początku lat 90. Bałkany Zachodnie wkroczyły na złożoną ścieżkę przemian i transformacji społecznej, która miała ostatecznie doprowadzić do integracji z Unią Europejską. Tempo tego procesu było jednak zróżnicowane: niektóre kraje już uzyskały członkostwo, podczas gdy inne wciąż mają trudności. Zarządzanie terytorialne odgrywa w tym procesie szczególnie ważną rolę, ponieważ wewnętrzna spójność regionu jest kluczem do jego udanej integracji z UE. Jednak wiedza na temat zarządzania terytorialnego na Bałkanach Zachodnich jest nadal ograniczona i fragmentaryczna. Teksty zebrane w zeszycie mają na celu rzucić nieco światła na tę sprawę, omawiając konteksty i etyki zarządzania terytorialnego na Bałkanach Zachodnich z perspektywy multiskalarnej (ang. multi-scalar).

Pierwsze trzy artykuły skupiają się na politykach zarządzania terytorialnego opracowywanych i wdrażanych w wielu krajach Bałkanów Zachodnich. Pierwszy artykuł, autorstwa Any Peric, Sinišy Trkulji i Zory Zivanovic, proponuje analizę porównawczą trendów polityki terytorialnej Unii Europejskiej w Serbii oraz Bośni i Hercegowinie (PDF). Autorzy badają, w jakim stopniu przedakcesyjna UE wpłynęła zarówno na formalne ramy regulacyjne, jak i praktykę planowania przestrzennego w obu krajach, a tym samym ujawniają rozdźwięk między deklaratywnie przyjętymi trendami terytorialnymi UE a rzeczywistymi potrzebami terytorialnymi.

Drugi artykuł, napisany przez Ledio Allkję i Kejta Dhramiego, dotyczy Albanii i Kosowa, zwłaszcza wykorzystania planowania przestrzennego do terytorialnego zarządzania dziedzictwem kulturowym (PDF). Autorzy omawiają, w jaki sposób intensywność rozwoju miast w połączeniu z niskimi zdolnościami instytucjonalnymi wywiera coraz większą presję na dziedzictwo kulturowe.

Tematem trzeciego artykułu jest ewolucja i konsolidacja systemu zarządzania i planowania przestrzennego Słowenii. W swojej pracy Naja Marot przedstawia sprawozdanie z 30 lat reform prawnych i instytucjonalnych w tym kraju, analizując wpływ UE w tym zakresie (PDF).

Artykuł Vensy Garvanlievy Andonowej, Marjana Nikolowa, Ivany Velkovskiej i Any Mariji Petrovskiej dotyczy agendy rozwoju terytorialnego Macedonii Północnej i jej orientacji na wzrost gospodarczy. Autorki testują kilka hipotetycznych scenariuszy pełnego wykorzystania budżetu kapitałowego, które zgodnie z oczekiwaniami pozytywnie przyczynią się do natychmiastowego wzrostu gospodarczego, a także przyniosą długoterminowe korzyści (PDF).

Szczególny instrument inwestycyjny w UE, Integracyjne Inwestycje Terytorialne, stanowi przedmiot analizy Ivany Katurić i Svena Simona. Omawiają oni rolę, jaką przyjęcie tego instrumentu w Chorwacji miało dla rozwoju strategicznego planowania przestrzennego (PDF).

Giancarlo Cotella i Erblin Berisha otwierają perspektywę dla kierowców i wpływów spoza regionu przez pryzmat chińskiej inicjatywy “jedna droga, jeden pas” w Bałkanach Zachodnich, pod względem wizji, priorytetów, sektorów i wielkości inwestycji oraz środków wdrażania i porównuje je z tymi, które leżą u podstaw procesu integracji z UE (PDF).

Część tematyczną kończy komentarz Petera Nienteda i Dritana Shutiny (PDF), którzy zastanawiają się, w jaki sposób następstwa pandemii COVID -19 mogą zmienić turystykę, ze szczególnym uwzględnieniem regionu Bałkanów Zachodnich.

W części II tomu znalazły się artykuły dotyczące zagadnień zagospodarowania i planowania przestrzennego w perspektywy państw tj.: Polska, Gruzja i Słowacja.

Pozostałe teksty numeru:

• Sonja Dragovic – Common action: Can grassroots initiatives propel territorial governance in Montenegro? (PDF)
• Dritan Shutina, Rudina Toto – Territorial rescaling and polycentric governance in Albania (PDF)
• Julia Walczyk, Nicola Francesco Dotti – Improving compliance of the EU Cohesion Policy via prevention measures? The case of the Polish Operational Programme ‘Technical Assistance’ 2014–2020 (PDF)
• Revaz Gachechiladze, Giorgi Gogsadze – 2020 parliamentary elections in Georgia: Results and geographical peculiarities (PDF)
• Patrick Collins – People-Powered Planning: Planning from the bottom up in a top-down system (PDF)
• Petra Hencelová, František Križan, Kristína Bilková – Farmers’ markets and community gardens in Slovakia: How do town authorities approach these phenomena? (PDF)
• Marko Orel, Will Bennis – Collaborative communities as a selling point? From community-driven to service-purposed coworking spaces (PDF)
• Giancarlo Cotella, Rudina Toto – Foreword: Territorial governance in the Western Balkans: Multi-Scalar approaches and perspectives (PDF)
• Ildikó Egyed, Zsuzsanna Zsibók, Gábor Nagy, Lidia Groeger – Book Reviews (PDF)

Komentarze

Ten post dostępny jest także w języku: angielski