Tłumacząc nieprzetłumaczalne

Opis produktu

Autorka analizuje kwestię tłumaczenia imiesłowów na przykładzie przekładu wybranych ksiąg Pana Tadeusza na bułgarski. Na podstawie szczegółowej analizy zastosowanych tam technik i strategii tłumaczenia przedstawia swoje spostrzeżenia na temat możliwości przekładu istniejących w języku polskim (a nieistniejących w języku bułgarskim) dwóch typów imiesłowów przysłówkowych. Pomimo znaczących systemowych różnic między tymi językami w zakresie bezosobowych form czasownika, bułgarski system językowy posiada właściwe środki językowe umożliwiające przekazanie semantyki polskiego imiesłowu.

W publikacji zostały dokładnie i kompleksowo przeanalizowane imiesłowowe konstrukcje w klasycznym dziele Adama Mickiewicza Pan Tadeusz i ich odpowiedniości w tłumaczeniu Błagi Dymitrowej. Joanna Satoła-Staśkowiak oferuje odpowiedni i działający model usystematyzowania i opisywania sposobów tłumaczenia rozważanych konstrukcji gramatycznych z języka polskiego na bułgarski. Model ten byłoby można również z powodzeniem zastosować w dalszych badaniach nad tłumaczeniem polskich konstrukcji imiesłowowych (imiesłowów przysłówkowych uprzednich i imiesłowów przysłówkowych współczesnych) na bułgarski.

Chociaż w ostatnich latach obserwuje się rosnące zainteresowanie badaniami translatologicznymi w zakresie słowiańskich przekładów, możliwości tłumaczenia polskich struktur z formami imiesłowowymi na język bułgarski są wciąż stosunkowo słabo zbadane. Badania naukowe zaprezentowane w pracy Joanny Satoły-Staśkowiak są jednymi z pierwszych w tej dziedzinie.

Z recenzji prof. dr hab. Diany Blagoevej
(Bułgarska Akademia Nauk)

Komentarze

Ten post dostępny jest także w języku: angielski

Spis treści

Wstęp 9

Rozdział I. Cechy właściwe imiesłowom 11
1.1. Omówienie cech właściwych imiesłowom 11
1.2. Podział strukturalny imiesłowów 12
1.3. Występowanie konstrukcji z imiesłowami nieodmiennymi 16

Rozdział II. Literacka podstawa badań 19
2.1. Krótko o problematyce przekładu – wprowadzenie 19
2.2. Pan Tadeusz a bułgarski przekład poematu autorstwa Błagi Dymitrowej 20
2.2.1. Pan Tadeusz – Adama Mickiewicza 20
2.2.1.1. Sztuka przekładu Pana Tadeusza 21
2.2.1.2. Historia przekładu Pana Tadeusza w Bułgarii 22
2.2.1.3. Adam Mickiewicz w świadomości Bułgarów 28

Rozdział III. Przegląd wybranych stanowisk naukowych 31
3.1. Ogólna charakterystyka stanowisk naukowych 31
3.1.1. Metody badań i klasyfikacji Henryka Wróbla 37
3.1.1.1. Konstrukcje imiesłowowe w układzie parataktycznym 38
3.1.1.2. Konstrukcje imiesłowowe w układzie hipotaktycznym 41
3.2. O wybranej metodzie opisu i klasyfikacji 47

Rozdział IV. Opis i klasyfikacja materiału 49
4.1. Współbieżność w oryginale i jej odpowiedniki 49
4.1.1. Współbieżność w oryginale i tłumaczeniu 49
4.1.1.1. Odpowiednik przekładowy ma postać imiesłowu współczesnego 49
4.1.1.2. Odpowiednik przekładowy nie jest imiesłowem współczesnym 53
4.1.2. Współbieżność w oryginale i jej zaburzenie w tłumaczeniu 71
4.1.2.1. Odpowiednik przekładowy ma postać imiesłowu na -л 71
4.1.2.2. Odpowiednik przekładowy ma postać zdania w perfectum 73
4.1.2.3. Odpowiednik przekładowy ma postać zdania uprzedniego dzięki wykładnikowi щoм 73
4.1.2.4. Odpowiednik przekładowy odpowiada formie conditionalu 74
4.2. Uprzedniość w oryginale i jej odpowiedniki 75
4.2.1. Uprzedniość w oryginale i tłumaczeniu 75
4.2.1.1. Odpowiednik przekładowy ma postać bułgarskiego imiesłowu na -л (минало свършено причастие) 75
4.2.1.2. Odpowiednik przekładowy ma postać osobowej formy czasownika 77
4.2.2. Uprzedniość w oryginale i jej zaburzenie w tłumaczeniu 79
4.2.2.1. Odpowiednik przekładowy ma postać bułgarskiego imiesłowu współczesnego 79
4.2.2.2. Zdanie złożone w przekładzie 80
4.2.2.3. Zdanie pojedyncze w przekładzie 86

Rozdział V. Brak odpowiedników imiesłowów 91
5.1. Brak odpowiedników imiesłowu współczesnego w przekładzie 91
5.1.1. Brak odpowiednika nie zmienia zasadniczo znaczenia przekładu w stosunku do oryginału 91
5.1.2. Brak odpowiednika powoduje zmianę znaczenia tłumaczenia 95
5.2. Brak odpowiedników imiesłowu uprzedniego w przekładzie 100
5.2.1. Brak odpowiednika nie zmienia zasadniczo znaczenia przekładu w stosunku do oryginału 100
5.2.2. Brak odpowiednika powoduje zmianę znaczenia tłumaczenia 104

Rozdział VI. Wnioski i podsumowania 107
Zdania z imiesłowami przysłówkowymi współczesnymi 107
Zdania z imiesłowami przysłówkowymi uprzednimi 108

Bibliografia 111

Komentarze

Ten post dostępny jest także w języku: angielski