Odpowiedzialność członków zarządu spółek kapitałowych za ich zaległości podatkowe jako ciężar publiczny w świetle zasady proporcjonalności z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP

Opis produktu

Książka jest poświęcona problematyce odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe spółek kapitałowych. Podstawowa teza badawcza przyjęta na potrzeby prowadzonych w niej rozważań jest następująca: odpowiedzialność członków zarządu jest szczególną postacią ciężaru publicznego, o którym mowa w art. 84 Konstytucji. Jest to różny od obowiązku podatkowego ciężar, którego nakładanie, z uwagi na jego wtórny charakter względem zobowiązania podatkowego spoczywającego na spółce-podatniku, podlega ocenie przez pryzmat zasady proporcjonalności, o której mowa w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Oprócz zagadnień dotyczących charakteru prawnego odpowiedzialności tej kategorii osób trzecich w monografii poruszono także zagadnienie standardów postępowania prowadzonego wobec członków zarządu.

*

Podjęta w monografii problematyka odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe spółek kapitałowych została w sposób oryginalny, bo dotąd nieanalizowany w literaturze przedmiotu, powiązana z pojęciem ciężaru publicznego na tle konstytucyjnej zasady proporcjonalności. Autor w sposób konsekwentny i na wysokim poziomie merytorycznym zaprojektował i zrealizował zadanie badawcze. Zwrócić należy uwagę, że dotychczas w piśmiennictwie – pomimo licznych opracowań dotyczących zarówno odpowiedzialności osób trzecich w ogólności, jak i odpowiedzialności jednej z ich kategorii w osobach członków zarządu spółek kapitałowych – nie dokonywano oceny konstytucyjnoprawnego charakteru odpowiedzialności osób trzecich, w szczególności z punktu widzenia proporcjonalności, o której mowa w art. 31 ust. 3 Konstytucji.

z recenzji prof. KUL dr hab. Beaty Kuci-Guściory

Komentarze

Spis treści

Wykaz ważniejszych skrótów 9

Wstęp 11

ROZDZIAŁ 1. Ewolucja podstaw i zasad odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółek kapitałowych w prawie polskim 17
1. Kształtowanie się przepisów prawa handlowych spółek kapitałowych 17
2. Ewolucja podstaw odpowiedzialności podatkowej za zobowiązania spółek kapitałowych 29
3. Wnioski 50

ROZDZIAŁ 2. Charakter odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółek kapitałowych w świetle Konstytucji 53
1. Odpowiedzialność członków zarządu jako odpowiedzialność prawna 53
1.1. Wielopłaszczyznowość pojęcia odpowiedzialności 53
1.2. Odpowiedzialność członków zarządu za zaległości podatkowe spółek kapitałowych w systemie odpowiedzialności podatkowej 56
2. Konsekwencje prawnego zróżnicowania charakteru prawnego danin publicznych w ujęciu konstytucyjnym. Odpowiedzialność członka zarządu jako osoby trzeciej i jej charakter 68
3. Odpowiedzialność osób trzecich, w tym członków zarządu, a pojęcia rozszerzenia odpowiedzialności i jej przenoszalności 74
4. Cechy progowe odpowiedzialności członków zarządu w świetle postanowień Konstytucji i kryteria ustanawiania odpowiedzialności osób trzecich 75
5. Przesłanki uzasadniające odpowiedzialność za cudze zaległości podatkowe a zamknięty katalog osób trzecich i podstawa jego ustanowienia 86
6. Wnioski 89

ROZDZIAŁ 3. Przesłanki i zasady odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółek kapitałowych w świetle zasady proporcjonalności 93
1. Art. 31 ust. 3 Konstytucji jako klauzula limitacyjna ograniczania praw i wolności konstytucyjnych. Proporcjonalność a ograniczanie prawa własności – art. 31 ust. 3 a art. 64 ust. 3 Konstytucji 93
2. Członkowie zarządu jako podmioty odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółek kapitałowych 98
2.1. Odpowiedzialność członków zarządu a przesłanka materialna, o której mowa w art. 31 ust. 3 Konstytucji 98
2.2. Adekwatność ciężaru a podmioty odpowiedzialności 101
2.3. Pełnienie funkcji członka zarządu jako przesłanka pozytywna odpowiedzialności – ujęcie materialne a faktyczne 105
3. Pozostałe przesłanki pozytywne odpowiedzialności a proporcjonalność 113
3.1. Niewypłacalność spółki 113
3.2. Niewypłacalność a wielość wierzycieli jako przesłanka upadłości 116
3.3. Istnienie zaległości podatkowej (zaległości podatkowych) spółki bądź innej należności publicznoprawnej 119
3.4. Bezskuteczność egzekucji z majątku spółki 125
4. Przesłanki negatywne 128
4.1. Zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie 128
4.2. Otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego 134
4.3. Brak winy członka zarządu w niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości 136
4.4. Wskazanie mienia spółki pozwalającego na pokrycie zaległości spółki 140
5. Wnioski 145

ROZDZIAŁ 4. Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności członków zarządu w kontekście jej proporcjonalności 147
1. Zagadnienia wstępne 147
2. Proporcjonalność a postępowanie w przedmiocie orzekania odpowiedzialności 148
3. Wszczęcie postępowania i właściwość organów podatkowych a adekwatność 152
4. Strona postępowania. Zakres podmiotowy w sprawie odpowiedzialności członków zarządu 161
5. Postępowanie dowodowe 174
6. Decyzja w przedmiocie odpowiedzialności i jej charakter. Orzekanie a odstąpienie od orzekania o odpowiedzialności 181
7. Wnioski 202

Zakończenie 205

Bibliografia 211

Komentarze