Tomasz Bocheński zabiera czytelnika w podróż po nowych, śmiałych interpretacjach twórczości najwybitniejszych pisarzy XX wieku: Wiesława Myśliwskiego, Brunona Schulza, Witolda Gombrowicza, Juliana Tuwima i Witkacego. Ta osobista wyprawa, wyznaczana zaczerpniętą z muzykologii kategorią improwizacji –wykorzystaną w taki sposób po raz pierwszy w literaturoznawstwie polskim – sama także nabiera rytmu niecodziennej autorskiej improwizacji. Zarazem jednak autor, odsłaniając kolejne warstwy tekstów i docierając do warstwy pierwotnej, kluczowej, pozostaje blisko wyjaśnianego tekstu literackiego, pozwala mówić interpretowanym utworom.
Powiedzieć, że autor jest innowatorem, to w istocie nic nie powiedzieć. Jest on bowiem innowatorem rewolucyjnym, zaczepnym, agresywnym, obrazoburczym. Zmusza wręcz czytelnika do wyistoczenia własnych poglądów, prowokuje do wszczęcia sporu, mnoży kontrowersje. Ten typ omal „chuligańskiego” – w najlepszym tego słowa rozumieniu – prowadzenia dyskursu można było niegdyś spotkać u najwybitniejszych koryfeuszy literaturoznawstwa polskiego.
Prof. dr hab. Piotr Łuszczykiewicz
Świetny przejaw humanistyki „otwartej”, stawiającej odważne pytania i ryzykującej nieoczywiste odpowiedzi na nie. Książka jest w ścisłym tego słowa znaczeniu projektem interpretacyjnym, cennym i oryginalnym, jeśli zważyć, że autor rezygnuje w niej z uczestnictwa w „głównym nurcie” interpretatorów literatury prześcigających się w epatowaniu erudycją i umiejętności posługiwania się coraz to nowymi językami opisu, metodologiami.
Prof. dr hab. Józef Olejniczak
Na koniec zapisuję usprawiedliwienie. Książkę niniejszą napisał literaturoznawca, praktyk improwizacji, oczywiście w ograniczonym zakresie akademickiego standardu, autor improwizowanych wykładów, dialogów czy esejów. Zdarzyło się również w przedstawionych studiach, że autor oddawał się wariacjom na tematach wyciągniętych podczas hermeneutycznej egzegezy. W ograniczonym zakresie traktował zatem improwizowanie również jako formę poznania filologicznego. Autor przedstawia czytelnikom pierwszą polską książkę o współczesnych pisarzach-improwizatorach i o współczesnej improwizacji literackiej. Może to w ogóle pierwsza książka o współczesnej improwizacji literackiej? Na pewno jedna pośród licznych prac o improwizacji poetyckiej czy teatralnej oraz jedna pośród wielości rozpraw o improwizacji muzycznej. Taka niewielka modyfikacja ulubionego akordu Witkacego. Zamiast jedności w wielości – jedna w wielości.
Wiesław Myśliwski
Rozdział 1. Traktat z nieistnieniem 23
Trzy powieści, dwie kwestie 23
Melodia istnienia 25
Apokryf o logosie 28
Groza utraty siebie 31
Biografia jako los 34
Niemy koncert 37
Od grania do słyszenia 41
Przestrzec przed nieistnieniem 44
Wsłuchiwanie 47
Nietożsamość z sobą 52
Walka o niebylejakość 56
Literacki rozmówca 59
Rozdział 2. Trzy inwencje Myśliwskiego 61
Inwencja pierwsza – „gdyby” 61
Inwencja druga – zawołanie i odzew 64
Jeszcze pół inwencji 67
Inwencja trzecia – medytacja nad szczegółem 69
Rozdział 3. Strącone ze schodów 75
Metafizyczna zagadka, czyli Ucho Igielne 75
Starcza pustka i młodzieńcza energia 78
Mit igielny 80
Realne z nadrealnym 82
Koniec czyni początek 84
Potrzeba odnowienia własnej sztuki 86
Bruno Schulz
Rozdział 1. Okrucieństwo nowoczesności wypowiedziane przez Brunona Schulza 91
Nowy Meksyk 91
Ubytek treści 93
Konieczna metamorfoza 96
Program wtórej demiurgii 97
Przemiana wiedzy o rzeczach 99
Wymienność ciężaru i lekkości 102
Humor władzy i humor pokory 106
Rozdział 2. Schulz improwizujący 115
Banał pierwszym podejrzanym 115
Improwizacja ożywiająca komunał 121
Słowa-przedmioty 124
Odjazd na metaforze 128
Odbicie w lustrze – improwizacja 129
Samotność, cóż po tobie? 132
Duet niesłuchających siebie improwizatorów 135
Rozdział 3. Rzecz o warstwach u Schulza 139
Płynna, śluzowata nowoczesność 139
Preparowanie literatury 140
Przemiana Księgi w książki 143
Teoria improwizacji z Schulza wyeksplikowana 146
Zejść do Matek po inwencję 150
Ze Spenglerem do Matek 155
Nazwane stare staje się najnowsze 157
Witold Gombrowicz
Rozdział 1. Autoapologia, czyli Dziennik Gombrowicza 161
„Stałem się literaturą” 161
Tasiemiec, który sięgnął słońca 165
„Świat istnieje dla nas tylko jako możliwość bólu, lub rozkoszy” 167
Śmiech z pomnożonej litości 169
Apokryf Gombrowicza 173
„Deklaracja Nierówności” 176
Rzecznik młodych kultur 179
„Wtórna młodość” 182
„Bądź zawsze obcy” 185
Suwenir o zmarłym przyjacielu 188
Rozdział 2. Pan nad improwizacją 191
Całość narodzi się po urodzeniu 191
Pisarz powściąganej improwizacji 195
„Fałszywy asceta” 199
Rozmowa konieczności z wolnością 202
Negliż władzy i wojny 208
Atlas sadystyczny 212
O, solitude 215
Rozdział 3. Co ukrył Gombrowicz w Opętanych? 219
Okrucieństwo, obojętność i ekscytacja 219
Niższość spreparowana 223
„Stać się gorszym, niższym” 226
Fornalizm 230
Zejście do siebie, czyli euforyczna katabaza 233
Rozdział 4. Ślub na szczęście? 239
Zazdrość o pijaństwo 239
Chłodna krytyka poetyckiego szału 243
Pompowanie sławy 244
Pożądanie zamienione w teorie pożądania 245
Julian Tuwim
Rozdział 1. Tuwima dialogi z banałem 253
Spadająca chusteczka poruszająca wszechświat 253
Anachoreta w środku miejskiego zgiełku 255
Kadencje wygrane na banale 260
Upiorny banał epoki 263
Witkacy
Rozdział 1. Witkacy, czyli improwizacje wizjonera 271
Niezapisane wariacje 271
Kraina doznań istotnych 274
Związek profecji i narracji 278
Objaśniające amplifikacje 285
Attyla, Chimborazo i mózg w lemoniadzie 289
Rozdział 2. Witkacowska etyka improwizacji 293
Diabeł tkwi w wariacjach 293
Wariacje nieczyste 296
Improwizacja w niemytych społecznościach 297
Rozdział 3. Czy współczesny bubek może się wyzwolić, czyli Nowe Wyzwolenie Witkacego 301
Witkacy dziedziczy po Wyspiańskim 301
Wartość społeczna sztuki czystej 304
Wizja artystyczna a społeczne treści 305
Dlaczego Witkacy chce śnić? 309
Nadchodzą Ktosie 313
Postępowiec ograniczony 315
Nowe wyzwolenie nie może się powieść 317
Opinie
Na razie brak recenzji produktów.