Afrykańska Karta Praw Człowieka i Ludów

Opis produktu

Afrykański system ochrony praw człowieka był dotąd w sferze nauki polskiej obszarem intuicyjnych ocen, stereotypowych poglądów i uogólneń. Unikatowa książka dr. Marka Jana Wasińskiego wypełnia tę lukę. Postawione w niej tezy są oryginalne, często także na tle nauki europejskiej i światowej. Logiczne, przekonujące, a ponadto jasno zaprezentowane i łatwe do zrozumienia wnioski zostały sformułowane na podstawie solidnie przeprowadzonych badań. Ze względu na zakres i charakter podjętych analiz publikacja jest bezkonkurencyjna.

Na podstawie recenzji prof. dr. hab. Tadeusza Jasudowicza

Komentarze

Spis treści

Wykaz skrótów 15
Od autora 19
Wprowadzenie. Odkrywanie Afryki 21

Część Pierwsza. Na drodze do Nairobi. Geneza Karty Afrykańskiej 31
I. Uwagi wstępne 31
II. Na początku drogi. Warunki początkowe 33
II.1. Rola państw afrykańskich w tworzeniu podstaw uniwersalnego systemu ochrony praw człowieka 33
II.2. Dziedzictwo kolonializmu 41
III. Pierwsze kroki. Inicjatywy MKP (1961–1978) 44
III.1. Rachunek otwarcia. W poszukiwaniu praworządności 44
III.2. Antecedencje Karty Afrykańskiej w debacie naukowej 47
IV. Koncepcja afrykańskiego reżimu międzynarodowej ochrony praw człowieka w działaniach ONZ (1966–1973) 53
IV.1. Seminarium o prawach człowieka w państwach rozwijających się (Dakar, 1966) 55
IV.2. Raport Forshella (1968) 56
IV.3. Seminarium nt. regionalnej komisji praw człowieka w Afryce (Kair, 1969) 57
IV.4. Konferencja prawników afrykańskich na temat sytuacji jednostki w procesie prawnym (Addis Abeba, 1971) 59
IV.5. Seminarium nt. promocji praw człowieka w Afryce (Dar es Salaam, 1973) 60
V. Prace nad Kartą Afrykańską na forum OJA (1979–1981) 62
V.1. Geopolityczne przyczyny zainicjowania procesu prawotwórczego 62
V.2. Szczyt OJA w Monrowii oraz Propozycja z Monrowii (1979) 72
V.3. Travaux préparatoires 75

Część Druga. Karta Afrykańska jako traktat 85
I. Podstawowe parametry Karty Afrykańskiej 85
I.1. Struktura dokumentu 85
I.2. Natura i charakter zobowiązań wynikających z Karty 86
I.3. Protokoły dodatkowe 87
I.4. Cechy charakterystyczne Karty Afrykańskiej 88
II. Obowiązywanie w wymiarze przestrzennym 92
II.1. Terytorialne obowiązywanie traktatu. Uwagi wprowadzające 92
II.2. Sprawowanie jurysdykcji jako warunek odpowiedzialności za naruszenie Karty 93
II.3. Obowiązywanie ekstraterytorialne 97
III. Obowiązywanie w wymiarze temporalnym 104
III.1. Początek obowiązywania. Zagadnienie, tzw. naruszenia ciągłego 104
III.2. Dopuszczalność wypowiedzenia Karty 106
IV. Obowiązywanie w wymiarze podmiotowym 108
V. Mechanizmy wprowadzania zmian reżimu traktatowego 108
V.1. Poprawki 109
V.2. Protokoły i specjalne porozumienia 110
V.3. Dopuszczalność składania zastrzeżeń 110
VI. Dopuszczalność ograniczania przez państwo gwarantowanych praw 115
VI.1. Limitacja praw człowieka 116
VI.2. Derogacja praw człowieka 127
VII. Karta Afrykańska w krajowych porządkach prawnych 132
VII.1. Regulacje konstytucyjne wyznaczające miejsce Karty w systemach prawa krajowego państw afrykańskich 133
VII.2. Orzecznictwo sądów krajowych 136
VIII. Mechanizmy ochrony gwarantowanych praw w ramach systemu afrykańskiego 153

Część Trzecia. Afrykańska Komisja Praw Człowieka i Ludów 159
I. Ogólne omówienie 159
II. Podstawowe zagadnienia organizacyjne 160
II.1. Kluczowe akty prawne 160
II.2. Siedziba 161
II.3. Finansowanie 165
II.4. Skład 168
II.5. Struktura wewnętrzna 171
II.6. Sekretariat 172
II.7. Przebieg sesji 173
III. Funkcje w zakresie promocji praw człowieka 178
III.1. Badanie sprawozdań okresowych państw 179
III.2. Mechanizmy specjalne 187
III.3. Wizyty promujące respektowanie praw człowieka 198
III.4. Przyjmowanie rezolucji 202
III.5. Inne aktywności promocyjne 206
IV. Funkcje w zakresie ochrony praw człowieka 208
IV.1. Przyjmowanie i rozpatrywanie zawiadomień indywidualnych 208
IV.2. Przyjmowanie i rozpatrywanie zawiadomień państwowych 298
IV.3. Organizowanie misji ochronnych 301
V. Funkcje związane z interpretacją Karty Afrykańskiej 305

Część Czwarta. Afrykański Trybunał Praw Człowieka i Ludów 311
I. Geneza instytucji 311
II. Podstawowe zagadnienia organizacyjne 315
III. Jurysdykcja Trybunału 319
III.1. Jurysdykcja sporna 319
III.2. Jurysdykcja doradcza 335
IV. Aktywności autopromocyjne 339
V. Stosunki między Trybunałem a Komisją. Zasady współpracy oraz przepływ spraw 342
V.1. Postępowanie w sprawie, w której skarga została złożona bezpośrednio do Trybunału 344
V.2. Postępowanie w sprawie, w której zawiadomienie wpłynęło do Komisji 346

Zakończenie 351

Źródła 357
I. Traktaty 357
II. Ważniejsze dokumenty i sprawozdania 358
III. Orzecznictwo 364
IV. Zbiory źródeł 380

Bibliografia 381

The African Charter on Human and Peoples’ Rights. The Normative Pillar of the African Regional Human Rights System 393

Od redakcji 395

Komentarze