“Biuletyn Szadkowski” jest interdyscyplinarnym rocznikiem ukazującym się od 2001 r., wydawanym przez Uniwersytet Łódzki przy współpracy z Urzędem Miasta i Gminy Szadek. Zawiera recenzowane artykuły oraz sprawozdania i notatki. “Biuletyn Szadkowski” jest  periodykiem, którego profil merytoryczny określa tematyka związana z regionem szadkowskim, rozumianym nie tylko w wymiarze współczesnym, ale także z uwzględnieniem historycznej roli i zasięgu oddziaływania Szadku, gdy był on jednym z głównych ośrodków miejskich centralnej Polski.

Czasopismo adresowane jest do środowiska akademickiego oraz praktyków zaangażowanych w realizację polityki społeczno-gospodarczej na szczeblu lokalnym i regionalnym, a także do społeczności regionu szadkowskiego. Celem czasopisma jest zaprezentowanie przede wszystkim problematyki środowiska przyrodniczego i antropogenicznego, zagadnień dotyczących rozwoju społeczno-ekonomicznego oraz szeroko pojmowanego dziedzictwa kulturowego regionu szadkowskiego. Ponadto tytuł aspiruje do bycia swoistym forum wymiany poglądów poprzez zachęcanie autorów i czytelników do prowadzenia polemik i dyskusji  na temat oddziaływania tego regionu na pozostałe obszary kraju.

W numerze:

Powstanie styczniowe w regionie szadkowskim na kanwie wspomnień Alfonsa Parczewskiego

Tadeusz Marszał

Pod koniec lat 20. XX w. blisko 80-letni Alfons Parczewski opublikował wspomnienia z powstania styczniowego 1863 r. Wraca w nich do wydarzeń, które rozgrywały się w jego rodzinnym majątku w Wodzieradach i otaczającym regionie. Przywołuje wspomnienia poznanych dowódców powstańczych i rodziców wspierających powstanie. Wybrane fragmenty wspomnień A. Par­czewskiego, odnoszące się do działań powstańczych w okolicach Szadku, zostały uzupełnione o informacje pochodzące z innych źródeł. Dopełniają one obraz wydarzeń w kontekście powstańczych doświadczeń mieszkańców Szadku i otaczających go miejscowości w pierwszej połowie lat 60. XIX w.

Cmentarz wojenny w Szadkowicach – próba identyfikacji poległych żołnierzy na podstawie zachowanych nagrobków

Bartłomiej Czyżewski

W okresie listopada–grudnia 1914 r. na ziemi szadkowskiej doszło do zaciekłych walk między armiami Niemiec, Austro-Węgier oraz Rosji. W ich efekcie powstało w okolicach Szadku kilkanaście cmentarzy i kwater wojennych, na których pochowano poległych żołnierzy. Jednym z takich miejsc jest istniejący do dzisiaj cmentarz wojenny w Szadkowicach. Początkowo na jego terenie spoczęło 21 żołnierzy, jednak wskutek ekshumacji i likwidacji innych cmentarzy wojennych ostatecznie pogrzebano tam ok. 200 poległych. Wraz ze szczątkami żołnierzy na cmentarz w Szadkowicach trafiły także pomniki nagrobne ze zlikwidowanych nekropolii. Do czasów współczesnych zachowało się na szadkowickim cmentarzu jedynie 60 takich obiektów, przy czym na zaledwie 33 z nich znajdują się jakiekolwiek inskrypcje. Opierając się na napisach z nagrobków autor artykułu podjął próbę zidentyfikowania poległych żołnierzy i ustalenia na podstawie zachowanych dokumentów, w jakich jednostkach służyli, gdzie się urodzili i mieszkali, czy mieli rodzinę.

Zmiany zagospodarowania Wilamowa w okresie staropolskim

Tomasz Figlus

Artykuł prezentuje wyniki badań geograficzno-historycznych dotyczących zagospodarowania wsi Wilamów w gminie Szadek w okresie nowożytnym. Należała ona do dóbr królewskich, jednak przez większość badanego okresu pozostawała ona w dzierżawie szlacheckiej. W pracy przeprowadzono analizę zmian społeczno-gospodarczych, wykorzystując rejestry podatkowe oraz lustracje i inwentarze dóbr królewskich, jak również najstarsze ujęcie kartograficzne. W badaniach uwzględniono wielkość wsi, jej potencjał demograficzny i strukturę agrarną, zakres powinności feudalnych, kierunki użytkowania oraz poziom dochodowości.

Rodzina Dziamarskich z Szadku i jej droga do niepodległości

Dorota Stefańska

W artykule przedstawiono losy kilku członków rodziny Dziamarskich – od wieków zakorzenionej w Szadku i zaangażowanej w działania mające na celu odzyskanie niepodległości. Stanisława Dziamarskiego (1893–1965) i Jana Dziamarskiego (1898–1971) oraz spokrewnionego z nimi Franciszka Dziamarskiego (1891–?). Wszyscy oni dążyli do odzyskania przez kraj niepodległości, włączając się w różne formy pracy organicznej i społecznej, zarówno legalne, jak i o charakterze konspiracyjnym, a także w walkę zbrojną, zasilając szeregi Wojska Polskiego. Małżonkowie Józef i Leontyna Dziamarscy zostali uhonorowani przez Prezydenta RP w 1932 r. Krzyżem Niepodległości, a Franciszek Dziamarski „Żegota” w 1938 r. Medalem Niepodległości.

Piotrkowscy legioniści w Szadku – czyn zbrojny i działalność społeczno-polityczna

Dorota Stefańska, Anna Majewska

Treść artykułu stanowią rysy biograficzne dwóch żołnierzy Legionów Polskich – Ignacego Kobackiego oraz Herakliusza Konstantego Iglikowskiego, walczących o niepodległość Polski w latach 1915–1917 oraz w wojsku polskim w latach 1918–1922. Obaj byli związani z miejscowością Szadek poprzez zamieszkanie, pracę zawodową (zarówno w okresie międzywojennym, jak i podczasem okupacji niemieckiej), a w przypadku jednego z nich także z okresem PRL-u. Żołnierze pochodzili z różnych miejscowości i środowisk, reprezentowali również odmienne nurty polityczne. Łączyła ich jednak wspólna legionowa przeszłość, wspólny szlak bojowy w Legionach Polskich z tym samym wrogiem. Obie postacie to ludzie czynu i determinacji w realizacji zadań jakie stawiała przed nimi przynależność narodowa. Obydwaj urodzili się w okresie niewoli narodowej. Wspólnym mianownikiem ich biografii jest epizod legionowy oraz bogata działalność polityczna i samorządowa na terenie Szadku, już w okresie, gdy armia przeszła w stan pokojowy.

Działalność Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Górnej Woli (1954–1957)

Jarosław Stulczewski

Gromadzka Rada Narodowa w Górnej Woli została utworzona w wyniku reformy administracyjnej w 1954 r. W jej skład weszły obszary wsi: Górna Wola, Wilamów, Tarnówka i Rzepiszew z gminy Szadek. Gromadzka Rada Narodowa swoje uchwały realizowała za pośrednictwem prezydium, które było kolegialnym organem wykonawczym i zarządzającym rady narodowej. Zakres kompetencji władz gromady obejmował m.in. uchwalanie rocznego budżetu gromady, zatwierdzanie i odwoływanie sołtysów, organizację skupu żywca, zboża, ziemniaków, mleka oraz zbieranie podatków, sprawy związane z organizacją prac polowych, budową dróg i szkolnictwem. Przewodniczącym Prezydium GRN w Górnej Woli przez cały okres jej istnienia był Teofil Kwiatyszek. Gromada została zlikwidowana 31 grudnia 1957 r.

Juliusz Daniel Jedliński (1811–1882) – powstaniec listopadowy, działacz polonijny we Francji i kawaler Orderu Virtuti Militari

Jarosław Stulczewski

Urodzony w Szadku Juliusz Daniel Jedliński podczas studiów na Uniwersytecie Warszawskim uczestniczył jako oficer w powstaniu listopadowym (1830–1831), za co został odznaczony Orderem Virtuti Militari. Po upadku powstania wyemigrował na stałe do Francji. Został wykładowcą w polskiej szkole w Batignolles, której był dyrektorem w latach 1855–1860. Pod kierunkiem prof. Pierre-Armand Dufrénoy i prof. Léonce Élie de Beaumont pracował nad szczegółową mapą geologiczną Francji. Wykładał w Paryskiej Szkole Górniczej i prowadził kursy geologiczne. Poświęcił się także twórczości publicystycznej i poetyckiej na rzecz Polonii we Francji. Był zwolennikiem polityki Hotelu Lambert. Zmarł na emigracji w Paryżu.

Inne teksty:

Rodziny ziemiańskie i ich majątki w okolicach Szadku

Elżbieta Halina Nejman

Mieszkańcy powiatu szadkowskiego w końcu 1796 r. (zestawienie landrata Ernsta von Pannwitza)

Zdzisław Włodarczyk

Wybory do Sejmu PRL (18 października 1985)

Jarosław Stulczewski

Komentarze

Ten post dostępny jest także w języku: angielski