Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica | Nr 82: Zmagania z codziennością w czasach wzmożonego ryzyka. Strategie jednostek i rodzin w radzeniu sobie z niepewnością
Opublikowano: 3 listopada 2022
Wydawnictwo Acta Universitatis Lodzensis. Folia Sociologica ukazuje się od 1980 roku. Od początków swego istnienia starało się być ambitnym czasopismem komentującym zmiany jakim podlegały polskie i europejskie społeczeństwa. Wśród artykułów znajdują się prezentacje i raporty z badań, analizy społeczno-polityczne, interesujące teksty analityczne i metodologiczne. Wśród numerów Folia Sociologica znajdują się również zeszyty wydane w języku angielskim (taką formę miał pierwszy numer czasopisma) oraz innych językach konferencyjnych.
W redagowaniu zeszytów Folia Sociologica brali udział tacy socjologowie jak, m.in.: Jan Woskowski, Longin Indisow, Jolanta Kulpińska, Zbigniew Bokszański, Danuta Walczak-Duraj, Bogusław Sułkowski, Janina Tobera, Wacław Piotrowski, Jan Lutyński, Marek Czyżewski, Ewa Rokicka, Anna Buchner-Jeziorska, Krzysztof Konecki, Edmund Lewandowski, Jolanta Grotowska-Leder, Janusz Mariański.
Obecnie redaktorką naczelną czasopisma jest Profesor Ewa Malinowska.
W numerze 82: Zmagania z codziennością w czasach wzmożonego ryzyka. Strategie jednostek i rodzin w radzeniu sobie z niepewnością:
Niecodzienna codzienność/codzienna niecodzienność. Życie codzienne w warunkach ryzyka i niepewności
Iwona Taranowicz
Według przedstawicieli socjologii życia codziennego to praktyki codzienności utrzymują ład społecznego życia. Berger i Luckmann charakteryzując te praktyki, podkreślają, że cechuje je nawykowość i bezrefleksyjność, wydają się naturalne i oczywiste, niewymagające uzasadnienia. To ich stwierdzenie nie jest już aktualne. Nie tylko pandemia COVID-19 gwałtownie naruszyła ustalony porządek codzienności. Już wcześniej zachodzące procesy przemian społecznych rozbiły jednolitą wizję świata, nomos, w której wszelkie praktyki społeczne znajdowały swe uzasadnienie. Wielość istniejących obecnie systemów wiedzy i przekonań, tak samo prawomocnych, zmusza jednostki do refleksyjności i dokonywania wyborów pośród różnych schematów działania. Jednocześnie wciąż zachodzą zmiany podważające słuszność dotychczasowych wyborów. Pandemia COVID-19 tylko pogłębiła te procesy. Pytaniem jest, w jaki sposób jednostki budują ład swego codziennego życia w tych niepewnych i pełnych różnych ryzyk warunkach, ład, którego stałość i przewidywalność, jak stwierdza Giddens, była zawsze bastionem przeciwko lękom i poczuciu niepewności.
Upraszczanie życia w pandemii Covid-19
Renata Dopierała
Celem artykułu jest przedstawienie wybranych aspektów życia codziennego osób określających się jako zwolennicy upraszczania życia w kontekście pandemii COVID-19 w Polsce. Artykuł składa się z trzech części. W pierwszej w syntetycznej formie przybliżono ideę prostego życia, jej główne przekonania i manifestacje, w drugiej opisano stopień i rodzaje zmian w organizacji codzienności upraszczających życie we wskazanym czasie. W części trzeciej dociekano, czy doświadczenia pandemii mają w sobie potencjał modyfikacji obecnych postaw konsumpcyjnych. Punkt ten stanowi nawiązanie do głosów pojawiających się w debacie publicznej sygnalizujących – szczególnie w początkowej fazie – taką możliwość w szerszej społecznej skali. Materiał źródłowy stanowiły wpisy na blogach, fragmenty podcastów poświęconych prostemu życiu oraz inne źródła niewywołane (raporty, teksty naukowe i publicystyczne).
Agnieszka Karoń
Artykuł porusza tematykę doświadczania pandemii COVID-19 i jej wpływu na organizację życia rodzinnego i realizację planów zawodowych matek chcących rozwijać się w sektorze IT. Punktem wyjścia podjętych rozważań jest uwzględniająca płeć i przeprowadzona w oparciu o dane zastane analiza kondycji sektora IT w Polsce, uzupełniona eksploracyjnym badaniem jakościowym przeprowadzonym dwuetapowo techniką Indywidualnych Wywiadów Pogłębionych (IDI). Badanie jest elementem realizowanego grantu POB HERITAGE „Kobiety do kodu! Mapowanie inicjatyw edukacyjnych wspierających kobiety. Badanie pilotażowe”.
Irena Wolska-Zogata
Pandemia COVID-19 wywołała niepokój i niepewność co do tego, jak funkcjonować normalnie. Luka informacyjna skłoniła ludzi do szukania rozwiązania w mediach, także społecznościowych. Z kolei poleganie na tych ostatnich zwiększa prawdopodobieństwo wiary w teorie spiskowe. Wszystkie te czynniki zostały powiązane z niższym poziomem zachowań zapobiegawczych podczas pandemii COVID-19. Nieustanny zalew (prawdziwych) informacji, dezinformacji i błędnych informacji, czy to wytworzonych przez człowieka, czy przez boty, może być toksyczny, zwłaszcza w połączeniu z nieświadomością tego, czym naprawdę są wiadomości i jak na nas wpływają, zarówno indywidualnie, jak i zbiorowo. Dlatego obecna pandemia jest po części wyzwaniem związanym z filtrowaniem (w czasie rzeczywistym) ogromnej ilości informacji publikowanych codziennie, ale także niezdolnością badaczy, decydentów, dziennikarzy i zwykłych obywateli do nadążania za szybko zmieniającymi się faktami. Zakładam, że w sytuacji niepewności ludzie poszukują informacji, aby podjąć najlepszą decyzję. Przyjmowanie informacji jest wyrazem zaufania do własnych źródeł informacji, w tym zaufania do naukowców i lekarzy lub braku zaufania do decyzji rządowych, a także braku zaufania do firm farmaceutycznych. Większe zaufanie polityczne prowadziło do większej zgodności zachowań z polityką rządu wdrażaną w celu powstrzymania pandemii. Celem artykułu jest pokazanie, które medialne źródła informacji i w jaki sposób stawiały opór wobec działań podejmowanych przez instytucje państwowe i naukowców w sytuacji zagrożenia epidemiologicznego.
Ryzyko w biografiach usamodzielnionych wychowanków pieczy zastępczej
Monika Wiktorowicz-Sosnowska
W artykule zaprezentowano wybrane wyniki badań jakościowych wskazujących na próbę konstruowania siebie przez wychowanków pieczy instytucjonalnej i rodzinnej w relacji do doświadczeń, samodzielności i ryzyka (w tym ryzyka związanego z pandemią COVID-19). Okazuje się, że nie pandemia, ale adaptacja do życia poza instytucją wpływa na stan chwiejnej równowagi życiowej, która przy braku możliwości i zasobów niezbędnych do poradzenia sobie z trudnościami wytycza kierunek dla prawdopodobnej biografii jednostek badanych. W konsekwencji trudności uruchamiane są strategie funkcjonowania przekładające się na życiowe wybory. Dane empiryczne pochodzą z jakościowych wywiadów pogłębionych, które umożliwiają badanie sposobu doświadczania i postrzegania świata przez jednostkę.
Trudna codzienność wolontariatu pandemicznego (raport z badań)
Kalina Kukiełko, Krzysztof Tomanek
W 2020 roku w ramach miejskich „mikroDOTACJI” przeprowadziliśmy badanie kampanii #SzczecinPomaga dotyczące tego, jak instytucje samorządowe i pozarządowe radziły sobie z pomocą mieszkańcom Szczecina podczas blokady wymuszonej przez pierwszą falę pandemii COVID-19. Jednym z elementów tego badania były wywiady z koordynatorami instytucji zaangażowanych w działania pomocowe podejmowane w ramach tej kampanii. Większość pytań, które zadaliśmy naszym respondentom, dotyczyła szeroko rozumianego wolontariatu. Pytaliśmy o metody poszukiwania i rekrutacji wolontariuszy oraz metody organizacji ich działań w trudnej koronawirusowej rzeczywistości. W maju 2021 roku (dokładnie rok później) powtórzyliśmy te wywiady i dowiedzieliśmy się, jak koordynatorzy oceniają sytuację szczecińskiego wolontariatu po dwóch kolejnych falach pandemii i wakacyjnych „blokadach”. Patrzymy na problem z punktu widzenia praktyki koordynowania działań pomocowych, relacji z wolontariuszami, a także opinii na temat ich zaangażowania i chęci niesienia pomocy.
Paulina Bunio-Mroczek
Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, jaki obraz dzieci i młodzieży jako mieszkańców i użytkowników rewitalizowanej przestrzeni miejskiej wyłania się z przykładowego dokumentu wyznaczającego ramy procesu miejskiej odnowy. Teoretyczne tło moich rozważań stanowi koncepcja dzieciństwa wypracowana w obszarze nowych interdyscyplinarnych studiów nad dzieciństwem (new childhood studies). W odniesieniu do dokumentu pt. Program Rewitalizacji Łodzi 2026+ zastosowałam jakościową analizę treści. Analiza zapisów dokumentu ukazuje dzieci i młodzież jako pasywnych członków społeczności, potencjalnych beneficjentów działań naprawczych, „nosicieli” problemów społecznych. Dokument wydaje się bazować na tradycyjnej, socjalizacyjnej wizji dzieciństwa, które polega na dorastaniu do roli osoby pełnej i znaczącej. Dzieci i młodzież postrzegani są głównie jako przyszli pracownicy, których trzeba wyposażyć we właściwe kompetencje, aby mogli zająć odpowiednie miejsce na rynku pracy i przyczynić się do sukcesu i rozwoju miasta. W dokumencie nie ma mowy o aktualnych potrzebach dzieci i ich jakości życia „tu i teraz”.
Komentarze
Ten post dostępny jest także w języku: angielski
