Comparative Economic Research | Tom 25 Nr 3

Opublikowano: 5 października 2022
CER BANER SM3

Zapraszamy do lektury nowego numeru “Comparative Economic Research. Central & Eastern Europe”. Celem kwartalnika jest publikowanie wyników empirycznych badań porównawczych z zakresu nauk ekonomicznych i społecznych, dotyczących głównie krajów z obszaru Europy Środkowej i Wschodniej.

W ramach badań ekonomicznych i społecznych, szczególnie istotne jest znaczenie:

  • zagadnień makroekonomicznych, ze szczególnym uwzględnieniem: wzrostu gospodarczego i zrównoważonego rozwoju, globalizacji gospodarki, rynku pracy, rynku finansowego, transferu technologii, ekonomii rozwoju, kwestii europejskiej integracji gospodarczej, ze szczególnym uwzględnieniem funkcjonowania jednolitego rynku europejskiego oraz transformacji polityki gospodarczo-społecznej w kierunkach: przeciwdziałania negatywnym skutkom zmian klimatu, gospodarki cyrkularnej i cyfrowej, pogłębionych analiz skutków pandemii COVID-19 dla krajów członkowskich UE w kontekście nowych wyzwań związanych z osiągnięciem do 2030 r. celów zrównoważonego rozwoju ONZ, wzmacniania konkurencyjności gospodarki europejskiej, analiz porównawczych, dotyczących pozycji głównych „graczy” (w tym krajów BRIC-s) na globalnym rynku handlowym, usługowym, kapitałowym i na rynku pracy.
  • zagadnień mikroekonomicznych, związanych z rolą małych i średnich przedsiębiorstw w kontekście ich internacjonalizacji i zdolności do tworzenia innowacji.

Redaktor naczelną czasopisma jest Pani Profesor Zofia Wysokińska.

W numerze:

Prognozowanie stopy zatrudnienia w obszarze ICT w Unii Europejskiej

Tetiana Zatonatska, Yuriy Klapkiv, Oleksandr Dluhopolskyi, Olha Fedirko

Zakorzeniona w ostatnim dziesięcioleciu tendencja do wdrażania technologii informacyjno-komunikacyjnych w przedsiębiorstwach UE spowodowała wstrząsające zmiany na rynku pracy. Ponieważ zapotrzebowanie na personel ICT rośnie, nadal istnieje potrzeba stworzenia kompleksowej strategii skutecznego zarządzania specjalistami ICT na potrzeby restrukturyzacji przedsiębiorstw. Celem badań jest identyfikacja procesów transferu pomiędzy nisko- i wysoko wykwalifikowanym personelem ICT oraz przewidywanie wskaźnika zatrudnienia w dziedzinie ICT do 2025 r. W badaniach wykorzystano łańcuch Markowa jako metodę analizy. W OPARCIU O dane statystyczne dotyczące wskaźnika zatrudnienia personelu ICT według poziomu wykształcenia opracowano model łańcucha Markowa, który opisuje procesy personelu ICT o różnym poziomie wykształcenia. Do analizy wykorzystano dane z okresu 2005–2019 do zbudowania prognozy ze względu na brak najnowszych informacji. W efekcie udowodniono, że przy pomocy procesów digitalizacji stopa zatrudnienia pracowników ICT w 2025 r. wzrośnie o 64% w porównaniu z danymi z 2018 r. Badania potwierdziły, że personel ICT będzie bardzo potrzebny do 2023 r., a co ważne, zapotrzebowanie na pracowników o niskich i średnich kwalifikacjach będzie rosło, jak i na wysoko wykwalifikowanych. Stopa zatrudnienia w dziedzinie ICT będzie na wyższym poziomie w 2022 r., ponieważ sprzyjające warunki ekonomiczne dla przyjęcia ICT mu pomogą. Rosnące zapotrzebowanie na personel ICT o niskim i średnim poziomie kwalifikacji będzie zapewnione przez personel przenoszący procesy, przedsiębiorstwa i cyfryzację rządu. Największy wzrost zatrudnienia personelu ICT nastąpi do 2023 r., a w przyszłości wzrost zatrudnienia spowolni. Główną przeszkodą dla wzrostu zatrudnienia poprzez cyfryzację jest globalny kryzys gospodarczy. Wartością dodaną analizy jest prognoza, że największy wzrost zatrudnienia personelu ICT nastąpi do 2023 roku, ale po będzie mało miejsce spowolnienie wzrostu zatrudnienia. Główną przeszkodą we wzroście zatrudnienia poprzez cyfryzację jest światowy kryzys gospodarczy z różnych powodów.

Porównanie skutków podatków nakładanych na kapitał i pracę w krajach Europy Środkowo-Wschodniej

Piotr Krajewski, Katarzyna Piłat

Cel artykułu stanowi porównanie oddziaływania podatków nakładanych na dochody z pracy i kapitału na gospodarki krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Otrzymane funkcje reakcji na impulsy fiskalne pokazują, że podatki nakładane na dochody z kapitału wpływają na PKB w odmienny sposób niż podatki nakładane na dochody z pracy. Mimo że występuje pewna heterogeniczność pomiędzy analizowanymi krajami w sile i czasie trwania efektów zmian podatkowych, to wykonane symulacje generalnie ukazują, że negatywny wpływ zwiększenia stóp podatkowych na gospodarkę jest w przypadku podatków kapitałowych silniejszy niż w przypad­ku podatków nakładanych na wynagrodzenia. Co ważniejsze, negatywne skutki wyższego opodatkowania dochodów z kapitału mają charakter bardziej długotrwały niż w przypadku wzrostu opodatkowania dochodów z wynagrodzeń. Wynika to z faktu, że wyższe opodatkowanie kapitału silnie ogranicza poziom inwestycji i poziom pożądanego zasobu kapitału trwałego, co generuje długoterminowe negatywne skutki dla kształtowania się produkcji w analizowanych krajach.

Otoczenie gospodarcze dwóch ośrodków regionalnych Europy Środkowej i Wschodniej po kryzysie: podejście porównawcze

Zsuzsanna Zsibók, Ildikó Egyed

Opracowanie przedstawia wynik badania ekonomicznych podstaw dla ożywienia gospodarczego i procesu nadrabiania zaległości po globalnym kryzysie finansowym i gospodarczym, w oparciu o porównanie studium przypadku regionów Cluj-Napoca w Rumunii i Pécs na Węgrzech. Wykorzystano eksploracyjną analizę danych statystycznych do opisu otoczenia gospodarczego regionów po kryzysie w kontekście zróżnicowanych wyników gospodarki będącej w stanie trwałego rozgrzania w tych dwóch krajach. Następnie przeanalizowano ewolucję produktu krajowego brutto per capita w postaci zdekomponowanej, co pozwoliło na wgląd w główne wyzwania rozwoju regionalnego w obu ośrodkach regionalnych. Wyniki analizy wskazują, że do długoterminowych wyzwań gospodarczych należy podchodzić przy pomocy polityki regionalnej zorientowanej na efektywność, która opiera się na kapitało- i wiedzochłonnym wzroście.

Wykorzystanie koncepcji Acemoglu i Robinsona do oceny Lewiatanów w krajach Europy Środkowo‑Wschodniej w długim okresie

Rafał Matera

Celem artykułu było wykorzystanie następujących pojęć z koncepcji Darona Acemoglu i Jamesa Robinsona: despotyczny, realny, papierowy i poskromiony Lewiatan, do oceny stanu demokracji, siły rządów i mobilizacji społecznej w Europie Środkowo-Wschodniej w długim okresie. W badaniu uwzględniono: Polskę, Czechy, Słowację (przed 1993 r. Czechosłowację), Węgry, Rumunię i Bułgarię. Na podstawie analizy historycznej wyodrębniono typy Lewiatanów w okresie międzywojennym, w czasach komunizmu i transformacji. W najnowszym okresie (XXI wiek) wykorzystano do tego osiem indeksów demokracji i wolności, które mierzą i oceniają jakość rządzenia, stan instytucji i potencjał kapitału społecznego w sześciu krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Sprawdzono przydatność tych indeksów do oceny, czy i kiedy danemu krajowi udało się poskromić Lewiatana.

Podobieństwo i przyczynowość w sensie Grangera sektorów rynku giełdowego Polski i Hiszpanii w okresie pandemii COVID–19

Dorota Żebrowska-Suchodolska, Iwona Piekunko-Mantiuk

Rynki kapitałowe reagują prawie natychmiast na sytuacje kryzysowe. Zależności takie mogą mieć zarówno charakter międzynarodowy, jak i lokalny. Badania skupiają się na giełdach dwóch krajów: Hiszpanii i Polski. Kraje te są często porównywane do siebie pod względem różnych kryteriów gospodarczych i społecznych. Badania dotyczą okresu od 3 marca 2019 roku do 31 marca 2021 roku. Celem badań jest identyfikacja sektorów i indeksów podobnych do siebie na poziomie lokalnym oraz wskazanie wśród par indeksów podobnych tych, które stanowią impuls dla innego sektora. Do badań wykorzystano metodę hierarchiczną analizy skupień (metoda Warda) oraz test przyczynowości Grangera. W niniejszej pracy przedstawiono nowatorskie podejście do porównań sektorowych na poziomie lokalnym.

Determinanty rezerw międzynarodowych w ramach Organizacji Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC)

Oladejo Tokunbo Bada, Kehinde Adekunle Adetiloye, Felicia Omowunmi Olokoyo, Grace Ukporhe

Państwa członkowskie Organizacji Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC) są nieustannie przedmiotem zainteresowania mediów w obszarze cen i wielkości dostaw ropy naftowej na rynek międzynarodowy. Jedną z ekonomicznych przyczyn tego zainteresowania jest kwestia płynności i chęci gromadzenia rezerw międzynarodowych przez poszczególne kraje. W niniejszej pracy przeanalizowano determinanty tworzenia rezerw międzynarodowych w ramach organizacji na tle motywów utrzymywania rezerw. zmienne przyjęte na podstawie danych z lat 2005–2018 zostały przetestowane przy pomocy systemu uogólnionych metod momentów (Sy-GMM). Zmiennymi tymi były: inflacja, kursy walutowe, ceny ropy naftowej, stopień zależności od ropy naftowej, kryzysy gospodarcze i inne. Wyniki analizy pokazują, że inflacja miała ujemny wpływ zewnętrzny i wewnętrzny, podczas gdy napływ BIZ był istotnie ujemy. Kryzysy gospodarcze i otwartość gospodarcza miały statystycznie istotny, dodatni wpływ na akumulację rezerw międzynarodowych, natomiast ceny ropy i kursy walutowe nie były istotnymi determinantami akumulacji rezerw międzynarodowych. Artykuł rekomenduje maksymalizację wykorzystania możliwości, jakimi dyspo­nują członkowie organizacji w czasie kryzysów gospodarczych, w celu gromadzenia rezerw, co umożliwi im uniezależnienie się od eksportu ropy naftowej i uwzględnienie w ich eksporcie także innych produktów oraz zwiększenie otwartości gospodarki na konkurencję, co powinno wzmocnić gospodarkę.

Zgeneralizowane zaufanie, skłonność do udzielania pomocy, poczucie uczciwości innych a wzrost ekonomiczny w Europie. Zmodyfikowane ujęcie

Jan Jacek Sztaudynger, Ewa Ambroziak, Paweł Starosta

Celem artykułu jest próba oszacowania wpływu postaw zaufania, pomocniczości i uczciwości na wzrost gospodarczy w krajach Europy. W pierwszej części tekstu skupiono uwagę na prezentacji koncepcji kapitału społecznego i na związanym z nim pojęciu zaufania, natomiast w kolejnej części dokonano selektywnego przeglądu literatury dotyczącej wpływu zaufania na rozwój ekonomiczny. Część trzecia zawiera prezentację ekonometrycznego modelu wzrostu gospodarczego, bazującego na zmodyfikowanej funkcji produkcji Cobba-Douglasa. Zaproponowany model zawiera trzy powiązane ze sobą zmienne: zgeneralizowane zaufanie, skłonność do udzielania pomocy (pomocniczość) oraz deklarowaną postawę stopnia uczciwości innych ludzi, które wyrażone są w postaci zmiennej zagregowanej, nazwanej przez autorów kapitałem współpracy. Próba badawcza, będąca podstawą analiz empirycznych, odnosi się do kolejnych rund badań przeprowadzonych w latach 2006–2018 w ramach Europejskiego Sondażu Społecznego w 22 krajach Europy. Dane zawarte w Europejskim Sondażu Społecznym, wykraczające poza wąsko rozumiane zjawisko zaufania, dają pewną szansę na weryfikację niezbyt dotychczas dokładnego pomiaru wpływu kapitału współpracy i pomostowego na kształtowanie się poziomu wzrostu ekonomicznego. Uzyskane rezultaty analiz wskazują, iż w przybliżeniu 1/8 wzrostu (mierzonego wielkością stopy wzrostu GDP) może być traktowana jako efekt wzrostu zgeneralizowanego zaufania, pomocniczości i uczciwości. Ponadto odnotowano, iż 86% tego wpływu ujawnia się z opóźnieniem od roku do 4 lat. Przyjęte do analizy trzy zmienne cząstkowe lepiej wyjaśniają zmienność wzrostu gospodarczego niż wyłącznie poziom zaufania, który stanowił jedyną kategorię wyjaśniającą w większości dotychczasowych analiz. Wyestymowany przez autorów model sugeruje, iż spośród trzech analizowanych zmiennych cząstkowych największy wpływ na zmienność ekonomicznego wzrostu ma skłonność do wzajemnego udzielania sobie pomocy przez ludzi. Nie podważa to jednak faktu, że również zaufanie i uczciwość to istotne czynniki wpływające na wzrost gospodarczy w badanych krajach Europy.

Zmiany demograficzne w krajach Bałkanów Zachodnich – analiza porównawcza z Unią Europejską

Agata Szymańska

Celem podjętego badania jest przedstawienie wyników analizy dotyczącej zmian demograficznych w pięciu krajach Bałkanów Zachodnich, będących tzw. krajami stowarzyszonymi i potencjalnymi kandydatami do członkostwa w Unii Europejskiej. Badania oparto na wybranych miernikach zmian demograficznych, zarówno statycznych, jak i dynamicznych. Analizy te zaprezentowano na tle wskaźników dla Unii Europejskiej, przy czym najdłuższa próba czasowa obejmowała lata 1960–2020. Ze względu na brak większości danych dla Kosowa, w badaniu uwzględniono pięć z sześciu krajów regionu: Albanię, Bośnię i Hercegowinę, Czarnogórę, Macedonię Północną oraz Serbię. W opracowaniu przedstawiono zakres zmian demograficznych i stopień zaawansowania starzenia się ludności tych krajów, posługując się wybranymi miarami statycznymi i ukazując ich dynamikę. Uzyskane wyniki podkreślają zaawansowanie zmian demograficznych i starzenia się ludności w regionie. Porównanie mierników wskazuje na szybką transformację struktury demograficznej w regionie w kierunku „starzejącej się” ze wskaźnikiem udziału osób w wieku 65 i więcej w populacji ogółem przekraczającym 14% w 2020 roku. Najbardziej zaawansowane procesy dotyczyły Bośni i Hercegowiny, gdzie transformacja od „młodej” struktury demograficznej do „starej” była bardzo dynamiczna i głęboka.

Zapraszamy do lektury!

 

Komentarze

Ten post dostępny jest także w języku: angielski