„Ghostbusters” i prawo międzynarodowe

W Akrze, na skraju Atlantyku stoi biała, kolonialna cytadela Christiansborg Castle. Niegdyś w jej lochach niewolnicy oczekiwali na zaokrętowanie i podróż do Nowego Świata. Dziś białe mury fortecy są pomnikiem ofiar handlu ludźmi.

Martin Meredith w swojej epickiej historii współczesnej Afryki (The State of Africa, Simon&Shuster) opisuje niezwykłe przeżycia współczesnych lokatorów zamku w stolicy Ghany. Charles Arden-Clarke, ostatni brytyjski gubernator Złotego Wybrzeża twierdził, że w jednym z apartamentów budziło go dziwne, uparte pukanie.

Sir Charles odmawiał potem korzystania z tego pokoju. Jego następca na zamku, Kwame Nkrumah — pierwszy prezydent niepodległej Ghany, twierdził, że nocami jego owczarek alzacki drżał, a sierść na grzbiecie miał zjeżoną. Prezydencka służba wiedziała swoje i nie chciała spędzać nocy w samotnej cytadeli. Obawiali się duchów z niewolniczej przeszłości. A może, nie tylko z przeszłości…

Anna Głogowska-Balcerzak dowodzi w swoich Standardach zwalczania handlu ludźmi w prawie międzynarodowym, że handel ludźmi, niewolnictwo, praca przymusowa lub obowiązkowa to zjawiska wciąż obecne. Dotkliwie obecne. Można je poczuć i zobaczyć wśród pustkowi Mauretanii, w domach zamożnych przedmieść Londynu i Paryża, w zamtuzach Melbourne…

Autorka kreśli szkic tego fragmentu prawa międzynarodowego, które zostało stworzone w celu przeciwdziałania współczesnym praktykom niewolniczym i quasi-niewolniczym. Czytelnika może zdumiewać mnogość regulacji traktatowych, których wzajemne relacje wymagają ustalenia.

Książka wychodzi naprzeciw tej potrzebie. I nie tylko tej. Na jej stronach znajdziemy także omówienie, przybliżenie i wyjaśnienie mechanizmów prawnych, które prawo międzynarodowe oferuje w celu wykorzenienia nikczemnej praktyki traktowania człowieka jako instrumentum vocale. Publikacja jest zatem opracowaniem ważnym dla tych prawników, aktywistów organizacji pozarządowych oraz specjalistów od stosunków międzynarodowych, którzy zajmują się problematyką handlu ludźmi.

Ważną częścią książki jest prezentacja orzecznictwa międzynarodowego. To coś więcej niż tylko opis „prawa w działaniu”. To także freski ludzkich losów: piętnastoletniej dziewczyny z Togo szukającej pracy w bogatych domach jednej z europejskich stolic; romskiej dziewczyny przymusowo wydanej za mąż we Włoszech; rosyjskiej artystki kabaretowej beznadziejnie zaplątanej w lepką sieć powiązań między handlarzami ludźmi i policją…

Anna Głogowska-Balcerzak twierdzi, że z początkiem bieżącego stulecia rozpoczął się nowy etap walki prowadzonej na gruncie prawa międzynarodowego z rozmaitymi formami nielegalnego wykorzystywania ludzi. Choć może lepiej napisać: wykorzystywania drugiego człowieka. Człowieka, który ma swoją historię.

Komentarze

Ten post dostępny jest także w języku: angielski

5.05.2020